سپر آبی سنگری در مقابل جنگ برای میراث فرهنگی
لذت سفر: جنگ ها نه فقط انسان ها بلکه فرهنگ، حافظه تاریخی و هویت ملت ها را نیز از بین می برند و در این بین، سپر آبی می تواند نوعی سپر در مقابل میراث فرهنگی هر کشوری باشد.
به گزارش لذت سفر به نقل از مهر، تخریب میراث فرهنگی در زمان درگیری مسلحانه، فراتر از لطمه های فیزیکی به بناها و اشیاست. این اقدام، بطور مستقیم بر هویت، کرامت و روحیه یک جامعه تأثیر می گذارد. جنگ ها تنها انسان ها را نمی کشند؛ آنها فرهنگ، حافظه تاریخی و هویت ملت ها را نیز در هم می کوبند. در میانه بحران های مسلحانه، این «سپر آبی» است که از میراث فرهنگی در مقابل نابودی محافظت می کند. اما ایران، با ده ها اثر ثبت جهانی و هزاران اثر ملی، هنوز آن طور که باید زیر این سپر قرار نگرفته این درحالی است که کمیته آن در ایران چند سال پیش تشکیل شد. سازمان سپر آبی، که قبلاً کمیته بین المللی سپر آبی نام داشت، یک سازمان بین المللی است که در سال ۱۹۹۶ برای صیانت از میراث فرهنگی جهان در مقابل تهدیداتی مانند درگیری مسلحانه و بلایای طبیعی تأسیس شد. در ابتدا به عنوان معادل فرهنگی صلیب سرخ درنظر گرفته شده بود، نام آن از نماد سپر آبی طراحی شده توسط یان زاچواتوویچ گرفته شده است که برای نشان دادن محلهای فرهنگی محافظت شده توسط کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه برای صیانت از اموال فرهنگی در درگیری مسلحانه استفاده می شود. سپر آبی شبکه ای در سرتاسر جهان و متعهد به صیانت از اموال فرهنگی جهان است و در صورت وقوع درگیری مسلحانه، بلایای طبیعی یا انسانی، به صیانت از میراث فرهنگی و طبیعی، ملموس و ناملموس، می پردازد. لوگوی Blue Shield، نشان سلطنتی سپر آبی و سفید است که در یک دایره آبی میانی قرار گرفته و شعار خودرا به «حفاظت از میراث در بحران» می داند. هدف آن صیانت از اموال فرهنگی (از جمله بناهای تاریخی، آثار هنری، موزه ها، کتابخانه ها، آرشیوها) در زمان جنگ و درگیری مسلحانه است. استفاده از نماد ویژه (سپر آبی و سفید) برای نشانه گذاری اموال فرهنگی حفاظت شده یکی از علایم مشخص است که دولت ها ملزم به استفاده از آن هستند. بر این اساس طرف های درگیر باید از لطمه رساندن به اموال فرهنگی خود و طرف مقابل اجتناب کنند.
راه اندازی دبیرخانه کمیته سپر آبی
اما از این نماد در جنگ ۱۲ روزه مقابل ایران چقدر استفاده شد؟ آیا ایران پایبند به استفاده از چنین نمادی هست؟ محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور سال ۹۸ در مراسم تشکیل کارگروه کمیته بین المللی سپر آبی که با حضور سفیر اتریش، رییس کمیته بین المللی سپر آبی، معاون میراث فرهنگی کشور، اعضاء پلیس اینترپل، مسئولان و ارگان های در رابطه با صیانت از میراث فرهنگی در کاخ سعدآباد برگزار شد؛ از راه اندازی دبیرخانه کمیته سپر آبی در سازمان میراث فرهنگی وقت آگاهی داد و اظهار داشت: امیدوار هستیم بتوانیم نخستین کارگاه منطقه ای را هرچه سریعتر برگزار نماییم.
در این جلسه همین طور کارل هابسبورگ (رئیس کمیته بین المللی سپر آبی) اظهار داشته بود: در درگیری های بین المللی که بصورت مسلحانه اتفاق می افتد تخریب زیرساخت های طرف مقابل هدف قرار می گرفت اما امروز درگیری های مدرن به سوی تخریب هویت طرف مقابل هستند. وقتی تخریب هویت تبدیل به هدف شود میراث فرهنگی و آثار تاریخی مورد هدف و تخریب قرار می گیرند. بدین جهت باید تلاش هایمان را برای حفاظت هرچه بیش از میراث فرهنگی انجام دهیم. عمده این وظایف برعهده کمیته بین المللی سپر آبی است.
یک سال بعد معاون میراث فرهنگی کشور از هماهنگی و پیگیری تدوین اساسنامه کمیته ملی سپر آبی ایران با انجام کار گروهی میان نهادهای دولتی و غیردولتی و تشریک مساعی میان بخشی آگاهی داد. عبدالمهدی همت پور پژوهشگر میراث فرهنگی و سرپرست پایگاه میراث جهانی کاروانسرای ایرانی در این زمینه معتقد است: کمیته بین المللی سپرآبی که زیرمجموعه یونسکو است در اندیشه یافتن راه حل ها و اجرائی کردن آنها برای صیانت از میراث فرهنگی و آثار تاریخی در جنگ ها بوده است. درصورتی که اتفاقی غیرقابل پیش بینی در کشور رخ دهد مانند شرایط فعلی کشور که شاهد تجاوز رژیم غاصب صهیونیستی به تمامیت ارضی کشور هستیم و نیاز به کمک انسانی، تجربی و مالی در صیانت از آثار تاریخی باشد، کمیته بین المللی سپرآبی می تواند تأثیر به سزایی در حفظ آثار تاریخی ایران داشته باشد و کمک نماید از فاجعه مقابل میراث فرهنگی کشور پیشگیری شود. وی اظهار داشت: از آنجائیکه جمهوری اسلامی ایران در بیشتر مجامع و کنوانسیون های با مطالبی مانند حفظ مواریث بشر، صلح، صیانت از میراث فرهنگی و محیط زیست عضویت دارد و با سازمان هایی که هدف متعالی آنها صیانت از میراث فرهنگی و طبیعی باشد، همکاریهای خوبی داشته است و در همین جهت تفاهم نامه ای بمنظور عضویت ایران در کمیته بین المللی سپر آبی منعقد شده بود و در این شرایط می طلبد در امتداد اجرائی شدن موضوع تفاهم نامه ذکر شده، انجمن ملی کمیته سپر آبی تشکیل گردد.
نصب نماد در موزه ملی
چند روز پیش جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران اظهار داشت که در ۸ نقطه از پشت بام موزه ملی ایران این سپر را نصب کرده است تا حداقل بتواند دین خودرا درباره ی هشدار به نیروهای جنگی اعلام نماید و بگوید اینجا موزه ملی ایران است و نباید تخریب شده یا به سرقت برود. وزارت میراث فرهنگی تابحال گزارشی در این زمینه اعلام نکرده که آیا چنین نمادی را در سایت های جهانی هم نصب خواهدنمود یا خیر با اینحال مدیر موزه ملی ایران با اعلان اینکه به سختی توانسته در بحبوحه جنگ چنین نمادی را طراحی و آماده کند اظهار داشت که اگر چنین اماکنی حتی با توجه به این نماد تخریب شود باز حمله کننده در مجامع بین المللی مقصر بوده و باید پاسخگو باشد اما اگر این نماد نباشد و چنین اماکنی مورد لطمه قرار گیرند، ممکنست ادعا کند ما چنین نمادی را مشاهده نکردیم در آن صورت ما مقصر هستیم که چنین چیزی نداشته ایم.
چند پیشنهاد
تأسیس ستاد ملی سپر آبی با مشارکت نهادهای نظامی، امنیتی، فرهنگی و امدادی، تدوین اطلس آثار فرهنگی لطمه پذیر در وضعیت جنگی، ایجاد سازوکارهای عملیاتی برای تخلیه اضطراری آثار موزه ای، دیجیتال سازی فوری اسناد و اشیای شاخص با پشتیبان گیری خارج از کشور و امضای تفاهم نامه با یونسکو برای استقرار ناظران بین المللی در سایت های حساس می تواند به ایران در زمان جنگ کمک نماید.
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب