عکس ها و اظهارات جدید در رابطه با سنگ نگاره توقیفی ایران در انگلیس
به گزارش لذت سفر، تصاویر جدیدی از سنگ نگاره ساسانی قاچاق شده به انگلیس منتشر گردید. این تصاویر را یک دیرینه شناس انگلیسی، درحالی که سنگ نگاره در موزه بریتانیا به معرض نمایش گذاشته شده است، منتشر نمود.
به گزارش لذت سفر به نقل از ایسنا، نقش برجسته ساسانی، طبق توضیحات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سال ۲۰۱۶ در فرودگاهی در لندن توقیف شد. پلیس گشت مرزی به بسته بندی شلخته این محموله مشکوک می شود و بعد از بررسی با یک نقش برجسته یک متری مواجه می شود. این شیء تاریخی به موزه بریتانیا تحویل می شود، اما حدود هشت سال طول می کشد تا خبر آنرا اعلام کنند.
کارشناسان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم می گویند پرونده این سنگ نگاره قاچاق شده قدیمی بوده و در این سال ها پیگیری های حقوقی برای بازگشت آن در حال انجام بوده است. با این وجود نقطه ابهام این پرونده، تاخیر طولانی در اعلام کشف و ضبط چنین شیء تاریخی در انگلیس، چگونگی خروج آن از کشور و نامعلوم بودن محلی است که این نقش برجسته از آن جدا شده است؟
جان سیمپسون ـ متصدی ارشد و دیرینه شناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا ـ به روزنامه گاردین اظهار داشته بود: «تقریباً هیچگاه با چنین موردی مواجه نشده ایم که نقشی از صخره با چنین سطحی از بی رحمی بریده شده باشد. آنرا به طرزی باورنکردنی، با دستگاه فرز بد بریده و در یک جعبه کوچک و بدون بسته بندی مناسب قرار داده و جعبه را با میخ محکم کرده اند.»
او در حالیکه اشاره کرده موزه بریتانیا اصالت این سنگ نگاره را تایید کرده است، قدمت آنرا به دوران امپراتوری ساسانی در فاصله سالهای ۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی مربوط دانسته و ارزش آنرا بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون پوند تخمین زده و این احتمال را مطرح کرده است که «اگرچه پایتخت ساسانی ها در تیسفون، نزدیک بغداد کنونی بود، اما به نظر می آید این نقش از یک صخره در شیراز کنده شده باشد و از آنجاییکه این نقش از یک سنگ آهکی که در سرتاسر ایران یافت می شود تراشیده شده، نمی توان محل دقیق آنرا مشخص کرد. تنها حدود ۳۰ نقش برجسته صخره ای ساسانی وجود دارد که قدمت بیشتر آنها به قرن سوم میلادی می رسد. تقریبا همه در قسمت نسبتاً کوچکی از ایران و استان فارس هستند.»
احسان شوارابی ـ دیرینه شناس با تخصص دوره ساسانی ـ در حساب کاربری توئیتر خود، در رابطه با خاستگاه این نقش برجسته توقیف شده در انگلیس، نوشته است: این قطعه متعلق به هیچ یک از سنگ نگاره های شناخته شده ساسانی نیست. ازاین رو با یک نگاره جدید ساسانی از محلی نامشخص روبرو می باشیم، اما باتوجه به جغرافیای پراکندگی نگاره های ساسانی، احیانا این اثر از جایی در استان فارس آمده است.
این دیرینه شناس همینطور گفته است: اظهارنظر در رابطه با اصالت آثاری که از بازار قاچاق سر درمی آورند معمولاً آسان نیست، اما در تصویری که گاردین منتشر نموده است، در نگاه نخست، جزئیات چندان غیر متعارفی در این نقش دیده نمی گردد، با این وجود باید منتظر انتشار تصاویر بهتر و ارزیابی دقیق تر همکاران در موزه بریتانیا ماند. از نظر سبک شناسی، برآورد من اینست که این اثر متعلق به نیمه دوم سده سوم میلادی و احیانا از زمان بهرام دوم ساسانی باشد.
از بهرام دوم چند سنگ نگاره بزمی و رزمی در نقش رستم، تنگ چوگان، سرمشهد، سراب بهرام، تنگ قندیل، برم دلک و گویم (همه در استان فارس) شناخته شده است. بر قطعه مورد بحث، تصویر تمام تنه یک بلند پایه ساسانی حجاری شده است. شکل کلاه و آرایش مو و ریش او شباهت زیادی به بلندپایه سمت راست (با نشان هلال ماه روی کلاه) در نگاره بهرام دوم در نقش رستم دارد. در تصویر گاردین معلوم نیست که آیا کلاه در این نقش هم حامل یک نشان است یا نه.
وی در تفسیر بیشتر از این نقش برجسته گفته است: دست چپ بر قبضه شمشیر قرار دارد و دست راست، با انگشت اشاره برآورده، به نشانه احترام بلند شده است. در سنت ساسانی این شیوه ادای احترام توسط درباریان در پیشگاه ایزدان، شاهنشاه و آتش مقدس مرسوم بوده است؛ مثلاً مقایسه کنید با درباریان در سنگ نگاره دیهیم ستانی نرسی در نقش رستم. ادای احترام در این قطعه مبین آن است که روبروی این فرد باید نقشی از یک ایزد یا شاه بوده باشد. اما چرا نقش این فرد به تنهایی در یک قاب محاط شده است؟ یک احتمال اینست که سنگ نگاره اصلی یکپارچه نبوده و در چند قطعه با فاصله از یکدیگر حجاری شده باشد، مانند سنگ نگاره برم دلک. گذشته از قاب بندی این نقش، جزئیات پوشاک و کفش و شیوه ایستادن این بلند پایه هم شباهت زیادی به نقش سمت راست در برم دلک دارد.
این دیرینه شناس در عین حال یادآور شده است: سرقت این اثر باستانی زنگ خطریست که وضعیت اسفبار میراث فرهنگی در ایران را یادآوری می کند. نابودی میراث فرهنگی مانند محیط زیست فاجعه ای جبران ناپذیر است.
طبق اعلام مسؤولان موزه بریتانیا این نقش برجسته با هماهنگی دولت ایران برای سه ماه در این موزه به معرض نمایش گذاشته می شود، دکتر لیندسی آلن ـ استاد و پژوهشگر تاریخ باستان ایران در کالج سلطنتی لندن ـ حالا تصاویر جدیدی را در حساب کاربری شخصی خود در توئیتر منتشر نموده که نشان داده است این سنگ نگاره ظاهراً در موزه بریتانیا به معرض نمایش گذاشته شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب