میراث ناملموس ایران در آیینه جهان،
موسیقی بخشی جزء جدایی ناپذیر تاریخ و فرهنگ خراسان
لذت سفر: خراسان رضوی میراث فرهنگی ناملموس همچون ترانه، موسیقی، صنایع دستی و... تولیدات و فرایندهای فرهنگی هستند که با گذشت زمان و از نسل های پیشین باقی مانده اند؛ این موارد شکل هایی از فرهنگ هستند که قابلیت ثبت و ضبط دارند اما ملموس و فیزیکی نیستند.
گفته می شود که ایرانیان نخستین انسان هایی بوده اند که برای موسیقی نوعی خط الفبایی ابداع کرده بودند و همین مورد نشان دهنده این است که هنر موسیقی ایران عمری به بلندای تاریخ این سرزمین کهن دارد. استفاده ایرانیان از ۳ نوع موسیقی آیینی، بزمی و رزمی در جشن های تاریخی و ملی نشان از جامع بودن این هنر در ایران دارد.
جامع بودن هنر موسیقی در ایران از آنجایی مشخص می شود که با بررسی علم موسیقی در گذشته های دور بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه و یونان متاثر از موسیقی ایرانی بوده است.
«نوای سنتی بخشی های خراسان» یکی از آثار میراث معنوی ایران است که در سال ۱۳۸۹ توسط سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
موسیقی بخشی انتقال دهنده تاریخ، فرهنگ، اصول اخلاقی و مذهبی عشایر خراسان است، به شکلی که نقش اجتماعی بخشی ها از روایت و نقل داستان پا را فراتر گذاشته، التیام بخش و پاسدار میراث فرهنگی جامعه عشایر استان خراسان شمرده می شود.
خراسان یکی از مناطق بی نظیر با جاذبه های گردشگری فراوان است که طرفداران موسیقی اصیل ایرانی را به بازدید خود فرا می خواند. چیزی که موسیقی این منطقه را از سایر موسیقی ها متمایز می کند «ساز دوتار» است که نوازنده، نواهایی لذت بخش با آن خلق می کند که در حافظه هر شنونده ای تا ابد ماندگار می شود. دوتارِ بخشی ها مفاهیم عمیقی در خود نهفته دارد و هر سیم تار به روایت داستانی می پردازد. گفته می شود ۲ تار این ساز به داستان آدم و حوا، شب و روز، بهشت و جهنم اشاره دارد.
مردم خراسان معتقدند که هنرمند بخشی باید تمام مهارت های لازم برای ساخت دوتار، اجرای موسیقی، آوازخواندن، بداهه سرایی، قصه گویی و شعرسرایی را داشته باشد و تنها خواننده یا نوازنده بودن فردی را هنرمند بخشی نخواهد کرد.
مردم همین طور معتقدند نوازنده و خواننده بخشی باید تمامی موارد لازم برای موقعیت بالای هنری، روحانی و عرفانی را داشته باشد چونکه به عقیده آنها خداوند چنین هدیه ای را به هنرمند بخشیده است.
نوازندگان و خوانندگان شمال خراسان شامل ۳ گروه عاشق ها، بخشی ها و لوطی ها می شوند که با نواختن سازهایی چون کمانچه، دوتار، دهل، سرنا، قوشمه و نی متناسب با هر رویداد تاریخی یا فرهنگی آهنگی می سازند که همچون آنها می توان به «الله مزار» اشاره نمود که به هنگام حمله دشمن سروده و نواخته شد.
این موسیقی اعجاب انگیز که بوسیله آموزش های استاد به شاگرد منتقل می شود، در گذشته تنها توسط مردان خانواده نواخته می شد اما در آموزش های امروزی هر ۲ گروه زنان و مردان نقش مهمی در نواختن موسیقی سنتی خراسان ایفا می کنند.
به گفته یونسکو موسیقی بخشی احساس ادامه و هویت فرهنگ جمعی را در بین جوامع خراسان منتقل کرده و بخش جدایی ناپذیر تاریخ، فرهنگ و مذهب خراسان است.
منبع:
anthropologyandculture.com
از این مطلب لذت سفر خوشتان آمد؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان لذت سفر در مورد این مطلب