فاجعه فقط روی گنبد نیست!
لذت سفر: اصفهان گنبد مسجد جامع عباسی مانند بیماری است که قلب و کلیه آن دارد از کار می افتد و ما در عرض 12 سال، با شش میلیارد تومان بودجه، همه همت مان را صرف خریدن یک دست کت و شلوار شیک برای آن کرده ایم! حالا هم داریم بر سر این که تار و پود این پوشاک هموار است یا نه با همدیگر به بحث و جدل می پردازیم...
هفت سال پیش از این که سعید قاسمی نژاد، یکی از دانش آموختگان رشته معماری، در یک روز گرم تیرماهی، گنبد مسجد جامع عباسی را پس از برداشتن داربست هایش ببیند و بهت زده، با کنار هم گذاشتن تصاویر پیش و بعد از مرمت آن، از ایجاد اعوجاج در قوس آن خبر بدهد، هفت سال پیش از این که رسانه های داخلی و خارجی، شتاب زده به تحلیل افتضاح پیش آمده در مرمت گنبد مسجد جامع عباسی بپردازند، هفت سال پیش از این که افکار عمومی، خشمگین از آنچه بر سر چشم وچراغ معماری جهان اسلام آمده، ساعتی مرمتگر و ساعتی دیگر مدیر پایگاه و مدیرکل و وزیر میراث را مقصر وضعیت پدید آمده بدانند و در دادگاه شبکه های مجازی، برای آنان رأی مجازات صادر کنند، محمدمهدی کلانتری، یکی از دانش آموختگان رشته مرمت بناها و بافت های تاریخی، پایان نامه ارشد خودرا که در آن با مستنداتی قابل اعتنا، به وجود مشکل سازه ای در گنبد مسجد جامع عباسی اصفهان پرداخته شده بود، بصورت رایگان در اختیار اعضای شورای فنی وقت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان قرار می دهد و می گوید:
«هر مرمتی که روی تزئینات بیرونی این گنبد صورت گیرد، باتوجه به مشکلات سازه ای موجود در زیر آن، بعد از گذشت اندک زمانی لطمه می بیند، اما هیچ کس حرف او را جدی نمی گیرد.»
حتی بعدتر، در بهمن ماه ۱۳۹۵ که تلاش می کند چکیده ای از این مطالعات را در کنگره معماری و شهرسازی اصفهان و یا مهرماه ۱۳۹۷ در حضور اعضای ایسکارسا ارائه بدهد، بازهم به این دانشجو مجال سخن گفتن داده نمی گردد و لاجرم امروز که آب از سر گنبد مسجد جامع عباسی گذشته و او دیگر دانشجوی دکتری مرمت در دانشگاه علم و صنعت ایران است، باید دست به سینه بنشینیم و حرف هایش را با دقت گوش کنیم:
«ابتدای دوره کارشناسی ارشد، یکی از دوستانم (فریبرز علاقه بند)، تماس گرفت و اظهار داشت که معاونت تشریفات استانداری اصفهان پیشنهاد دارد از داخل دوپوسته گنبد مسجد جامع عباسی، مستندی تهیه کنم تا مقاماتی که مایل اند داخل گنبد را ببینند، اما این امکان برایشان مسیر نیست، به این واسطه دیداری با سازه درون گنبد داشته باشند.
در سفرهای مختلفی که به اصفهان، برای پیوسته به فریبرز و به قصد تهیه این مستند داشتم، در فضای بین دوپوسته گنبد مسجد جامع عباسی حضور پیدا می کردم و چون هم زمان در تهران مشغول تحصیل در رشته مرمت بودم، اهتمام کردم لطمه شناسی مداومی هم از وضعیت گنبد داشته باشم؛ بهمین منظور، «طرح مرمت گنبد دوپوسته مسجد جامع عباسی اصفهان» را به عنوان موضوع پایان نامه ام انتخاب کردم و به جمع آوری مستندات تاریخی پرداختم.
ابتدا تمام برداشت های مختلفی که طی دوره های مختلف از گنبد شده بود گردآوردم و متوجه شدم، نقشه ای که در کتاب «نقش عجب» آمده، دقیق ترین اطلاعات را درباره گنبد مسجد جامع عباسی ارائه می دهد. متأسفانه در سایر منابع ارتفاع گنبد به اشتباه پنجاه وچهار متر ثبت شده، درحالی که ارتفاع کلی گنبد تا بالای حلقه‌ی فلزی آن چیزی در حدود ۴۹ متر و ۴۵ سانتی متر است و داده های حاصل از فتوگرامتری، این واقعیت را اثبات می کند. پس از مستندنگاری، فضای گنبدخانه را بصورت سه بعدی مدل کردم و متوجه شدم که یک ضعف ساختاری در گنبد، از همان زمان ساخت وجود دارد؛ آن هم این که خشخاشی های بزرگ، متوسط و کوچکی که در فضای دوپوسته به کاررفته، متقارن نیستند.»
تصویر ۱ ـ پلان و نما برش گنبد مسجد جامع عباسی اصفهان (مأخذ: کتاب نقش عجب ـ مرکز اسناد میراث فرهنگی کشور)
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب