مدیرپایگاه نقش جهان اعلام كرد
توضیحاتی درباره دورنگ شدن گنبدشیخ لطف الله
به گزارش لذت سفر مدیر پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان درباره مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله و دو رنگ شدن گنبد توضیحاتی را به مناسبت هفته پژوهش در یك نشست تخصصی ارائه نمود.
به گزارش لذت سفر به نقل از مهر، نشست دستاوردهای پژوهشی پایگاه های جهانی و ملی كشور به مناسبت هفته ملی پژوهش و فناوری در روز ۲۶ آذرماه در سالن آمفی تئاتر وزارت میراث فرهنگی برگزار گردید. در این جلسه تخصصی بخشی از دستاوردهای پایگاه ها مانند پژوهش های دیرینه شناسی منظر فرهنگی اورامان، پژوهش های نوین حفاظت از مجموعه میراث جهانی تخت جمشید با مشاركت مرمت گران بدون مرز ایتالیا، پژوهش درباره الگوی حفاظت شهری از بافت قدیم شارستان میبد و تجربه حفاظت از گنبد مسجد امام (ره) و گنبد مسجد شیخ لطف الله در نقش جهان اصفهان عرضه شد.
در این نشست فریبا خطابخش مدیر پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان بیان كرد: از مهمترین صدمه های كاشی كاری مسجد لطف الله می توان عوامل جوی، نفوذ آب باران های فصلی، رطوبت نزولی و تغییرات دما در فصول مختلف سال در گذر زمان را برشمرد كه سبب فرسایش شدید زیرسازی گنبد، عدم چسبندگی ملات، شسته شدن بركشی كاشیكاری و در نهایت طبله شدن و نشست های موضعی و ایجاد ناهمواری در سطح گنبد شده است.
خطابخش اضافه كرد: اهم صدمه های وارده از این قرار است: از بین رفتن كامل ملات بین تزئینات كاشی كاری های معرق و تزئینات آجری زمینه و حركت آنها به سمت پائین و چین خوردگی در بیشتر قسمت ها، فرسودگی زیرسازی و فرسایش كامل ملات پائین كاشی ها و جدا شدن تزئینات كاشی معرق و تزئینات آجر معرق زمینه از بستر، تخریب لعاب بعضی از تزئینات كاشی معرق در اثر یخ زدگی و عوامل بیولوژیكی، فرسودگی كامل چوب های چنار مشته گنبد، فرسودگی كامل بندهای تزئینات آجر كاری زیرین گنبد، ایجاد نشست و موج در سطوح گنبد و طبله شدن قسمت هایی از سطح لعاب كاشی ها.
خطابخش تصریح كرد: با توجه به صدمه ها و فرسایش شدید تزئینات كاشی كاری و ریزش در بعضی نواحی، كارشناسان و همكاران متخصص مرمت پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان و اداره كل استان بعد از بازدید میدانی و بررسی فنی مبحث در كمیته فنی تزئینات تصمیم به مرمت كاشی كاری گنبد كردند. ازاین رو با عنایت به تأمین و تخصیص اعتبارات این پروژه و با زمان بندی مناسب، با آغاز عملیات اجرایی به صورت مرحله ای موافقت شد. بعد از طی تشریفات قانونی انتخاب پیمانكار و انعقاد قرارداد مبحث پیمان عملیات اجرایی مرمت كاشی كاری گنبد از اواسط تیر سال جاری شروع شد. در گام نخست طرح كاشی ها به صورت دستی، گرته برداری و شماره گذاری و جمع آوری شده و همزمان به روش علمی روز (اسكن لیزر) و روش سنتی قوس گنبد مستند نگاری شد. در حقیقت این اقدام مهمترین بخش عملیات مستند سازی و مستند نگاری مرمت كاشی گنبد شمرده می شود.
وی خاطرنشان كرد: تغییر رنگ كاشی های مرمت شده كه روشن تر بنظر می رسد با بخش های مرمت نشده كه تیره تر هستند به چند عامل بستگی دارد. یكی اینكه به سبب خالی شدن بند كاشی ها (آب شستگی) در فصول بارندگی، آب به داخل خاك و نخاله زیر كاشی ها نفوذ كرده و ضمن نفوذ گل به داخل آجرهای كرم رنگ از لحاظ بصری سبب اختلاف رنگ آجرهای كرم می شود. كه در واقع می توان آنرا عامل اصلی این تفاوت رنگ دانست. در حالیكه بخش بندكشی شده مانع نفوذ رطوبت به زیر كاشی ها می شود. دوم پاكسازی دوده و شستشوی كاشیهای بخش مرمت شده است كه از دیگر عوامل اختلاف رنگ بخش مرمت شده با بخش های دیگر است. ریختن دوغاب نهایی گچ روی كاشی ها عامل دیگر تفاوت رنگ است كه البته تاثیر زیادی بر سفید شدن كاشی ها نداشته چونكه به مرور زمان گچ ها شسته شده و كاشی به شرایط اولیه خود بازگشته است.
خطابخش اظهار داشت: با عنایت به واچیدن، تمیزكاری، مرمت و باردیگر چیدن كاشی های تَرْك اشاره شده در سطح گنبد، اختلاف رنگ سطح مرمت شده با سایر سطوح گنبد كه در گام بعدی مرمت خواهند شد، مساله واضح و بدیهی است كه انتظار می رود با مرمت سایر تَرْك های گنبد، كلیت آن همسان سازی شود.
وی اضافه كرد: بعد از چیدن كاشی ها، روی قالب به صورت وارونه و ریختن دوغاب گچ و خاك، كاشی های معرق از قالب جدا شده و روی گنبد به صورت قطعات جداگانه نصب می شود. به سبب صدمه شدید كاشی های تَرْك های طرفین (بخش های مرمت نشده) همسان نبودن بخش مرمت شده با بخش های جانبی مرمت نشده امری طبیعی است و با سایر بخش ها و تَرْك های گنبد همسان سازی كلیت كاشی كاری محقق می شود. در این مرحله دو نیم ترْك از شانزده نیم تَرْك گنبد مرمت شده است. مرمت ۱۴ نیم تَرْك در دستور كار قرار گرفته است. نصب داربست فاز دوم عملیات مرمت كاشی كاری گنبد در حال اقدام است. به سبب كمبود اعتبارات برای انعقادقرارداد ادامه كار و تعجیل پیمانكار و تیم اجرایی در جمع آوری زود هنگام داربست و كارگاه اجرایی و در معرض دید قرار دادن گنبد در حال مرمت، متأسفانه سوء برداشت و شائبه دو رنگ شدن گنبد در نگاه ناظران آن بوجود آورده است.
وی اضافه كرد: از سال ۱۳۱۵ تا الان پاكسازی گنبد نشده است. باران های اسیدی و گرد و غبار روی سطح كاشی ها نفوذ كرده بودند. بطور قطع اگر چندین سال این پاكسازی ها انجام نشود، یك وجب خاك و گل روی كار وجود دارد. پس آجرها به تمیز شدن نیاز داشتند. او همینطور درباره اینكه گفته شده بود از گچ مشابه سیمان استفاده شده، بیان كرد: ما گچی مشابه سیمان نداریم. ما از استاد كاری استفاده كردیم كه از گچی بهره برده كه محكم بوده و خطی روی آن به وجود نمی آمده است. ما حالا باید دغدغه بخش های مرمت نشده را داشته باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب