۵۲ شهر و روستای ملی صنایع دستی
به گزارش لذت سفر در دولت دوازدهم ۵۲ شهر و روستا در لیست ملی صنایع دستی ثبت شده اند که استانهای گلستان و گیلان هر کدام با ثبت هنرصنعت های منسوب به ۶ شهر و روستای خود، در صدر این لیست قرار دارند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، از سال ۹۶ که شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی تشکیل شده است، ۵۲ شهر و روستا با عنوان صنایع دستی بنام و منحصر بفرد خود در لیست ملی قرار گرفته اند که به قول پویا محمودیان معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، این فرآیند علاوه بر این که مسیر جهانی شدن و ثبت شهرها و روستاهای کشور را در شورای جهانی صنایع دستی (WCC) تسهیل و تسریع می کند، اگر این مناطق به صورت کارشناسی و علمی برندسازی شوند بزودی بعنوان مسیر و مقصد گردشگری هنری مورد توجه توریستهای داخلی و خارجی قرار خواهند گرفت.
تشکیل شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی، همینطور انگیزه های محلی و ملی میان مردم و مدیران برای ثبت جهانی را به شدت تقویت کرده و همینطور علاوه بر تسهیل سنجش شاخصهای بین المللی برای ارزیابان، سرعت تهیه و تدوین پرونده ها برای ثبت جهانی و عرضه به شورای جهانی صنایع دستی را افزایش داده است.
وزارت میراث فرهنگی از همان سال ۹۶ تلاش مضاعف خویش را بر معرفی و ثبت مناطق کمتر شناخته شده گذاشته و روند ثبت ملی شهرها و روستاها را فراهم نموده است، البته این فرآیند با این چالش مواجه بود که وظایف و مأموریت دستگاه اجرایی در شهرهای جهانی صنایع دستی روشن و شفاف نبود و جزو مأموریت های میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی (سازمان وقت) هم قرار نداشت، که با برنامه ریزی و اقدامات معاونت صنایع دستی وزارت میراث مسیر قانونی همراهی دستگاههای اجرایی در این شهرها و روستا با حوزه صنایع دستی، تثبیت شد.
شورای عالی میراث فرهنگی در سال ۹۶ طرحی تصویب کرد که «همه دستگاههای اجرایی کشور مبحث ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری در اجرای تکالیف قانونی خود نسبت به تأمین زیرساخت های شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقت که بعد به وزارت خانه تبدیل شد، کنند و گزارش را به شورای راهبردی ارسال نمایند.
معاونت صنایع دستی با این رویکرد که «صنایع دستی منجر به پیشرفت و توسعه در مناطق کمتر برخوردار می شود» روی مناطق با ظرفیت صنایع دستی متمرکز شد؛ و با ثبت شهرها و روستاها توجه سیاستگذاران و مسؤلان اجرایی و جوامع محلی را به این مناطق جلب و از سویی روند تشکیل پرونده و ثبت صنایع دستی منحصر به فرد این مناطق را در شورای جهانی تسریع و تسهیل کرد.
جای خالی ۶ استان در لیست شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی
بررسی لیست شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی نشان داده است که از مجموع ۳۱ استان کشور ۲۵ استان توانسته اند در این لیست سهمیه کسب کنند و در این چهار سال هیچ کدام از شهرها و روستاهای استان های آذربایجان غربی، البرز، زنجان، سمنان، قزوین و کهگیلویه وبویراحمد موفق به ثبت ملی یکی از صنایع دستی منحصر و بنام خود در این لیست نشده اند.
این در حالی است که با همه ظرفیت های درونی از نظر فرهنگی اجتماعی، پراکندگی هنرمندان و علاقه مندان در سرتاسر کشور، ۱۳ استان کشور موفق شده اند فقط یک شهر یا روستای خویش را بعنوان صنایع دستی ملی در این لیست ثبت کنند، با اینکه کرونا و شرایط سخت اقتصادی تحریم به شدت بر روی تولید و فروش صنایع دستی تأثیر گذاشته و روند ارزیابی به علت محدودیت های سفر کند شده است، اما باید رویکرد کلان مدیریتی مقامات استانی، نقش فعال و پویای اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و میزان هماهنگی و همکاری سایر دستگاه ها در هر استان و البته انگیزه های اجتماعی و اقتصادی و مطالبه گری این جریان فرهنگی در جامعه محلی، مورد بازنگری قرار گیرد.
در طول چهار سال قبل ۵ استان آذربایجان شرقی، اردبیل، بوشهر، خوزستان و همدان هرکدام توانسته اند ۲سهمیه و استانهای خراسان رضوی، کردستان و سیستان وبلوچستان هر کدام موفق شده اند سه سهمیه (شهر یا روستای ملی صنایع دستی) را در این لیست به ثبت برسانند.
گلستان و گیلان هر کدام با ۶ شهر و روستا در صدر فهرست
در میان استانهای کشور، گیلان و گلستان در ثبت ملی شهرها و روستاهای صنایع دستی پیشتاز هستند؛ با اینکه روستای فشتکه در سال ۱۳۹۶ بعنوان روستای ملی حصیربافی به ثبت رسید، اما چهار روستای ارده، عنبران، جیرده و شالما به همراه شهر رشت همزمان در سال ۱۳۹۹ سهمیه صنایع دستی گیلان را در لیست افزایش داد. شال بافی، گلیم بافی، سفال گری سنتی و چوب تراشی منسوب به این چهار روستا و رشتی دوزی منسوب به شهر مرکز این استان، به ثبت رسید.
استان گلستان را میتوان پدیده سال ۱۳۹۹ در ثبت شهرها و روستاهای صنایع دستی نامید، این استان با همه ظرفیت های میراث فرهنگی هنرهای سنتی و صنایع دستی، تنوع قومی و جاذبه های طبیعی تا سال ۹۸ هیچ سهمیه و نام و عنوانی در این لیست نداشت اما در سال ۹۹ با ثبت دو شهر گنبدکاووس و علی آباد کتول و ۴ روستای زیارت، شاه کوه، تنگلی و سیاه رودبار در بالای جدول در کنار استان گیلان ایستاد؛ قالی بافی ترکمن و رودوزی و نواربافی کتول به عنوان دو هنرصنعت شهری و همچنین جاجیم بافی، سوزن دوزی شاه کوه (سیک دوزی)، سوزن دوزی ترکمن و صنایع دستی روستایی، آوازه این ۶ منطقه را ملی کرد.
فهرست ۵۲ شهر و روستای ملی صنایع دستی
از سال ۹۶ تا کنون از میان ۲۵ استان کشور ۳۲ شهر و ۲۰ روستا در لیست شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی ثبت شده اند که در سال ۱۳۹۶، سه شهر و یک روستای صنایع دستی (۴منطقه)، در سال ۱۳۹۷، پنج شهر و ۳ روستای صنایع دستی (۸ منطقه)، در سال ۱۳۹۸، هشت شهر و ۳ روستای صنایع دستی ( ۱۱ منطقه) و پارسال هم ۱۷شهر و ۱۲روستای صنایع دستی (۲۹ منطقه) در این لیست ثبت شده اند.
اسکو شهر ملی چاپ کلاقه ای / استان آذربایجان شرقی ۱۳۹۹
اهر شهر ملی گلیم ورنی / استان آذربایجان شرقی ۱۳۹۹
عنبران شهر ملی گلیم / استان اردبیل ۱۳۹۹
اصلان دوز شهر ملی ورنی دشت مغان / استان اردبیل۱۳۹۹
شهرضا شهر ملی سفالگری / استان اصفهان ۱۳۹۶
کاشان شهر ملی نساجی سنتی / استان اصفهان ۱۳۹۷
مهرگرد روستای ملی بافته های داری / استان اصفهان ۱۳۹۸
گلپایگان شهر ملی منبت/ استان اصفهان ۱۳۹۹
ایلام شهر ملی گلیم نق برجسته / استان ایلام ۱۳۹۷
بحیری روستای ملی عبابافی / استان بوشهر ۱۳۹۸
آب پخش شهر ملی حصیربافی / استان بوشهر ۱۳۹۹
ورامین شهر ملی آبگینه / استان تهران ۱۳۹۹
شهرکرد شهر ملی نمدمالی / استان چهارمحال و بختیاری ۱۳۹۷
خوسف شهر ملی مله بافی / استن خراسان جنوبی ۱۳۹۸
بسک روستای ملی ابریشم کشی / استان خراسان رضوی ۱۳۹۷
بایگ شهر ملی ابریشم کشی/ استان خراسان رضوی ۱۳۹۸
فیروزه شهر ملی تراش سنگ فیروزه/ استان خراسان رضوی ۱۳۹۹
بجنورد شهر ملی گلیم سفره کردی / استان خراسان شمالی ۱۳۹۷
اهواز شهر ملی مینای صبی / استان خوزستان ۱۳۹۸
دزفول شهر ملی کپوبافی / استان خوزستان ۱۳۹۸
ایرانشهر شهر ملی سوزن دوزی بلوچ / استان سیستان و بلو. چستان ۱۳۹۷
تنگه سرحه روستای ملی حصیربافی / استان سیستان و بلوچستان ۱۳۹۸
ادیمی شهر ملی خٌمَک (خامه)دوزی / استان سیستان و بلوچستان ۱۳۹۹
فیروزآباد شهر ملی دستبافته های عشایری / استان فارس ۱۳۹۹
قم شهر ملی انگشترسازی / استان قم ۱۳۹۹
بیدکردوبه روستای ملی گلیم چهل ماشوله / استان کرمان ۱۳۹۷
دیوزناو روستای ملی ارغوان بافی / استان کردستان ۱۳۹۹
ارمرده شهر ملی شال بافی / استان کردستان ۱۳۹۹
کاکو سفلی روستای ملی گلیم بافی / استان کردستان ۱۳۹۹
نودشه شهر ملی گیوه دوزی / استان کرمانشاه ۱۳۹۶
فش روستای ملی سازسازی سنتی / استان کرمانشاه ۱۳۹۷
هرسین شهر ملی گلیم هرسین / استان کرمانشاه ۱۳۹۸
دالاهو شهر ملی تنبور / استان کرمانشاه ۱۳۹۹
گنبدکاووس شهر ملی قالی ترکمن / استان گلستان ۱۳۹۹
زیارت روستای ملی جاجیم بافی / استان گلستان ۱۳۹۹
شاه کوه روستای ملی سوزن دوزی شاه کوه (سیک دوزی) / استان گلستان ۱۳۹۹
علی آباد کتول شهر ملی رودوزی و نواربافی کتول / استان گلستان ۱۳۹۹
تنگلی روستای ملی سوزن دوزی ترکمن / استان گلستان ۱۳۹۹
سیاه رودبار روستای ملی صنایع دستی / استان گلستان ۱۳۹۹
فشتکه روستای ملی حصیربافی / استان گیلان ۱۳۹۶
رشت شهر ملی رشتی دوزی (قلاب دوزی رشت) / استان گیلان ۱۳۹۹
ارده روستا ملی شال بافی / استان گیلان ۱۳۹۹
عنبران روستای گلیم بافی / استان گیلان ۱۳۹۹
جیرده روستای ملی سفال گری سنتی/ استان گیلان ۱۳۹۹
شالما روستای ملی چوب تراشی / استان گیلان ۱۳۹۹
سلیم آباد روستای ملی سفال گری / استان مازندران ۱۳۹۹
بروجرد شهر ملی ورشوسازی / استان لرستان ۱۳۹۸
سمقاور روستای ملی منبت / استان مرکزی ۱۳۹۹
تویسرکان شهر ملی منبت گل ریز / استان همدان ۱۳۹۸
اشترمل روستای ملی منبت گل ریز / استان همدان ۱۳۹۹
بندر لنگه شهر ملی گلابتون دوزی / استان هرمزگان ۱۳۹۸
یزد شهر ملی زیورآلات سنتی / استان یزد ۱۳۹۹
فهرست ۱۴ شهر و روستای جهانی صنایع دستی
همچنین یازده شهر و ۳ روستا در ۶ سال قبل با عناوین صنایع دستی منحصر به همان مناطق، در شورای جهانی صنایع دستی (WCC) ثبت جهانی شده اند که جایگاه قابل توجهی را در ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی در دنیا از آن ایران کرده است. این روند از سال ۱۳۹۴ شروع شد اما در دو سال گذشته و با عنایت به شیوع بیماری کرونا و محدودیت ها، سفر ارزیابان بین المللی متوقف شده است؛ اما تشکیل پرونده برای معرفی به شورای جهانی در معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی و دبیرخانه های محلی طبق برنامه در حال انجام می باشد و متولیان امور، مسؤلان منطقه ای و اهالی مناطق، منتظر آخر کرونا و از سرگیری این فرآیند هستند.
اصفهان شهر جهانی صنایع دستی/ استان اصفهان ۱۳۹۴
تبریز شهر جهانی فرش دستباف / استان آذربایجان شرقی ۱۳۹۴
لالجین شهر جهانی سفال / استان همدان ۱۳۹۵
مشهد شهر جهانی گوهرسنگ ها / استان خراسان رضوی ۱۳۹۵
کلپورگان روستای جهانی سفال / استان سیستان بلوچستان۱۳۹۶
سیرجان شهر جهانی گلیم شیرکی پیچ/ استان کرمان ۱۳۹۶
مریوان شهر جهانی کلاش (گیوه کردی) / استان کردستان ۱۳۹۶
میبد شهر جهانی زیلو / استان یزد ۱۳۹۷
آباده شهر جهانی منبت / استان فارس ۱۳۹۷
خراشاد روستای جهانی تَو بافی (حوله بافی) / استان خراسان جنوبی ۱۳۹۷
شیراز شهر جهانی صنایع دستی / استان فارس ۱۳۹۸
زنجان شهر جهانی ملیله / استان زنجان ۱۳۹۸
ملایر شهر جهانی مبل و منبت / استان همدان ۱۳۹۸
قاسم آباد روستای جهانی چادر شب بافی/ استان گیلان ۱۳۹۸
۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی
خرداد همواره برای خانواده بزرگ صنایع دستی ماه به یادماندنی است، جهان یک روز را بنام هنر هنرمندان و صنعتگران، روز صنایع دستی نام گذاری کرده است؛ ۲۰ خرداد (۱۰ژوئن) گرامیداشت تاریخچه خلق هنر از سرانگشتان مردمی است که آثار و سبک زندگی شان در هزاران سال پیش به یادگار مانده و امروز برای ما بعنوان هنر سنتی و میراث فرهنگی به حساب می آید.
در سرزمینی که تاریخچه صنایع دستی در آن به بیشتر از ۶ هزار سال می رسد، صنعتگران و هنرمندان این حوزه جامعه حدود ۲ میلیون نفری را می سازند، جدا و بیشتر از هر مشکلاتی مانند رکود در بازار، تأمین مواد اولیه، هزینه های کارگاهی، بیمه، بازاریابی و فروش محصول، رقابت با همتایان خارجی، واردات بی رویه نمونه های بی کیفیت مشاهده و صادرات و حضور در بازارهای بزرگ جهان، نیازمند نهادسازی و شبکه سازی مانند انجمن های صنفی در سطح ملی و خانه های خلاق صنایع دستی در همه شهرها و روستا هستند.
از طرفی ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی گواه بر این مدعاست که محصولات صنایع دستی سبب شناخت جهانی یک منطقه و افزایش فروش و بازار جهانی این محصولات و صادارت آنها می شود همینطور تولید فروش و صادرات صنایع دستی، کمک شایانی به اقتصاد کشور - که در راه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است - و همینطور تقویت معیشت خانوارهای شاغل بخصوص روستاییان خواهد نمود.
به نظر می رسد با شکل گیری و افزایش مطالبه اجتماعی از جانب مردم و پیگیری مسؤلان اجرایی و هماهنگی و هم افزایی میان بخشی در مناطق مختلف، روند ثبت شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی سرعت بیشتری گرفته است، ثبت ۳۲ شهر و ۲۰ روستای ملی منتسب به صنایع دستی در طول دولت دوازدهم، و ثبت ۱۴ شهر و روستای صنایع دستی در لیست جهانی نگاه راهبردی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به این حوزه بعنوان هنر صنعت های ثروت آفرین و اشتغال زا نشان داده است که یقینا در دولت های آینده هم می تواند بعنوان نگاهی بنیادین برای تقویت و توسعه اقتصاد مقاومتی نقش آفرینی کند.
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب