نگاهی به تاریخچه بیماری های واگیردار در ایران
لذت سفر: «شاید همه چیز تقصیر كوچك شدن دنیا باشد، وقتی در یك روز از آسیا به آمریكا می رویم، انتقال ویروسی مرگبار هم به همین راحتی امكان پذیر می شود، اما در دوران باستان ماجرا شكل دیگری داشت.»
به گزارش لذت سفر به نقل از ایسنا، شاید اگر قرار بر بررسی پیشینه بیماری های واگیردار در دنیا باشد، اطلاعات کمی به دست بیاید، اما می توان موقعیت همیشه حساسِ ایران باستان را از نظر قرارگیری اش بین مناطقی مانند هند، روسیه و بین النهرین از عواملی دانست که همیشه این کشور را در معرض خطرهای زیادی مانند همین بیماری های واگیردار قرار داده است. بنا بر منابع موجود، شیوع بیماری های واگیردار از سده سیزدهم هجری در ایران اوج می گیرد. در سال های ۶۲۸-۶۲۷ میلادی، «طاعون شیرویه» همه استان های باختری شاهنشاهی ساسانیان، خصوصاً میان رودان را پر می کند و نیمی از جمعیت آن استان های شاهنشاهی و همچون شاهنشاهِ ساسانی بر اثر این بیماری جان خودرا از دست می دهند. از طرف دیگر طاعون و حتی وبا چندین بار در دوره صفویه شیوع پیدا می کند و تعداد زیادی از مردم شهرهای مختلف جان خودرا از دست می دهند.
در دوره قاجار نیز وبا در ایران شیوع پیدا کرد. در میان سال های ۱۸۲۰ تا ۱۹۰۳ میلادی، هفت اپیدمی بزرگ "وبا"، با نرخ مرگ و میر بالا، خصوصا در میان کودکان در ایران صورت گرفت که قسمتی از همه گیری جهانی وبا در آن دوره را شامل می شد.
در سال ۱۲۴۶ شمسی وبای شدیدی در همه شهرهای ایران همه گیر شد که برمبنای برآورد پزشک مخصوص ناصرالدین شاه، حدود صدهزار نفر به آن مبتلا شدند و مُردند. "تیفوس" و "حصبه" نیز در سال های نخست دهه ۲۰ شمسی از دیگر بیمارهای همه گیر بودند. تا همین چند ماه قبل که این دفعه شیوع «کرونا» موجب همه گیر شدن بیماری دیگری در دنیا شد.
اکنون عبدالمجید ارفعی - پژوهشگر و متخصص زبان های باستانی اکدی و ایلامی و ایلام شناس - در گفت و گو با ایسنا درباره بودن یا نبودن بیمارهای واگیردار در دوران باستان در ایران توضیح می دهد.
او می گوید: هیچ متنی از دوره ایلامی ها تا کنون به دستم نیامده که اطلاعاتی درباره احتمال وقوع چنین اتفاقی در آن دوره باشد. از دوره هخامنشی نیز چیزی ندیده ام، اما اگر در آن زمان بیماری واگیری منتشر می شد، اساسا آن بیماری در همان محل باقی می ماند، چون رفت و آمد به آن صورت نبود که مردم به سرعت با دیگر نقاط در ارتباط باشند، آن هم زمانی که در قرن هفتم هجری مردم باید مسیر بین شیراز تا اهواز را در ۱۴ روز طی می کردند، چنین اتفاقی رخ نمی داد.
او کوچک شدن دنیا را عاملی برای جهانی شدن بیماری ها می داند و می گوید: کتیبه ها و گزارش های موجود از دوره های تاریخی مانند ایلامی و هخامنشی تا جایی که در اختیار داشته یا بررسی شان کرده ام از وجود چنین آفتی در آن دوره ها خبر نمی دهند یا دست کم چنین ویروسی در ایران در آن زمان وجود نداشته است.
ارفعی با تاکید بر این که در مدارک ما که بیشتر تا سال هفتم اردشیر اول است، چنین نشانه هایی نیست، ادامه می دهد: با مرسوم شدن خط مرکبی به مرور مدارک و اسناد دنیای باستان گرفتار آفت شدیدی شده و از بین می روند. در واقع مدارک ثبت شده با مرکب بسیار ناچیزتر از چیزی است که وقتی با خط میخی خصوصاً روی گِل نوشته می شدند، چون خط ثبت شده روی گِل می ماند اما مرکب یا جنس آن فاسدشدنی بوده و به مرور از بین می رفت یا رنگِ مرکب آن می پرید و به سرعت از بین می رفت.
این پژوهشگر خط باستان با بیان این که قدیمی ترین دست نویس فارسی متعلق به قرن پنجم یا ششم و مربوط به «اسدی توسی» است، تاکید می کند: هیچ دست نویس فارسی قدیمی تری از آن دست نویس نداریم، آن روی پوست و چرم نوشته می شده و هر چند مدارک همزمانی وجود ندارد، اما برخی مدارک در ترکمنستان و تعدادی دیگر مربوط به «تورفان چین» است، اما سند دیگری از دوره هخامنشی وجود ندارد.
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب