خانه هایی كه به خطر افتاده اند
به گزارش لذت سفر عضو جامعه اقامتگاه های بوم گردی ایران می گوید: تصمیمات فله ای حیات طبیعی بوم گردی ها را به خطر انداخته، این خانه ها را بدهكارتر كرده و گردشگران را به آنها بدبین كرده است.
به گزارش لذت سفر به نقل از ایسنا، امیر میری (آقامیر)، کارشناس اکوتوریسم و مدیریت صنعت گردشگری در یادداشتی با عنوان «دنیای گردشگری بومی، پیش و بعد از کرونا» که در اختیار این خبرگزاری قرار داده است، مروری داشته بر سرنوشت بوم گردی ها در دو دهه گذشته و به چالش هایی که به دنبال سیاست گذاری های کلان کشوری، گریبان این اقامتگاه ها را گرفته، اشاره ای کرده است.
بوم گردی ها، خانه هایی با معماری بومی، سازگار با محیط زیست و فرهنگ محلی هستند که قرار بود روشی از زندگی جمعی و خانوادگی ایرانی را احیا کنند ولی حالا فعالان دیرینه بوم گردی معتقدند آن هویت، به خاطر سیاست های اشتباه درحال از دست رفتن است. آنها این زنگ خطر را زمانی به صدا درآوردند که افزایش کمی بوم گردی ها جزو سیاست ها و برنامه های اصلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شد.
میری در این زمینه نوشته است: با وجود اینکه راه اندازی بوم گردی در ایران به بیش از دو دهه قبل بازمی گردد و اعضای خوشه سار بعنوان پیشگامان راه اندازی اکوتوریسم و بوم گردی در ایران شناخته می شوند، حالا با توسعه بیش از پیش این اقامتگاه ها چالش هایی بین مالکان، آژانس ها و میهمانان وجود دارد.
مهم ترین عوامل موثر بر فعالیت اقامتگاه های بوم گردی را باید شناسایی و برای دوران پیش رو با کرونا یا بدون آن برنامه ریزی کرد.
یکی دو سال پیش گزارشی ضمن برشمردن پنج دسته از عوامل موثر بر فعالیت اقامتگاه های بوم گردی و لطمه های متقابل فعالیت در این عرصه، زیربخش های هرکدام را نیز ترسیم کرد. با نگاهی نو ضمن برشمردن این عوامل به واکاوی آن نیز می پردازیم. در آن گزارش، ۱- قوانین و مقررات، ۲-عوامل اقتصادی، ۳- عوامل اجتماعی ـ فرهنگی، ۴ - عوامل محیط بومی، ۵ - نیروی انسانی، محورهای اصلی کارهای اقامتگاه های بوم گردی معرفی شده بود.
طبق همان گزارش، بحث قوانین و مقررات مربوط به اقامتگاه های بوم گردی بیشتر به تصمیم گیران و سیاست گذاران این حوزه و به خصوص وزارت گردشگری مربوط است.
۱ - نداشتن درک درست از مفهوم و هدف اقامتگاه های بوم گردی (اکوتوریسم)، ۲ - توجه بیش از اندازه به توسعه کمی بدون توجه به توسعه کیفی، ۳ - نبود آموزش در این عرصه، ۴ - نبود نظارت اصولی و ارزیابی صحیح، ۵ - نبود کارشناسان متخصص و آشنا با روش اجرای طرح و اعطای مجوز به افراد فاقد صلاحیت، ۶ - تبدیل وزارت گردشگری به متولی و کاستن جایگاه آن بعنوان واحد نظارت، شش محوری هستند که در بخش قوانین و مقررات برای توسعه اقامتگاه های بوم گردی چالش زا شده اند. تصمیم گیران و سیاست گذاران در این بخش درک و شناخت درستی از مفهوم و اهداف ایجاد اقامتگاه های بوم گردی نداشتند و لازم است تعریف دقیق و درستی از این واحدها و هدف ایجاد آنها صورت پذیرد.
از طرف دیگر، هدف وزارت گردشگری در سال های اخیر و همین طور برای سال های آینده، افزایش تعداد اقامتگاه های بوم گردی است و برنامه های این وزارت هم در همین راستا طراحی شده است و برای دستیابی به این هدف، از ابزارهایی مانند پرداخت وام با بهره کم و نداشتن سختگیری های لازم در ارائه مجوز به سرمایه گذاران استفاده شده که سبب رشد تعداد اقامتگاه های بوم گردی بدون توجه به توسعه کیفی آنها شده است.
اما چالش های تصمیمات فله ای برای بوم گردی ها چه بوده است؟
۱ - حیات طبیعی و هویت اصیل روستاها را به خطر انداخت و این جریان را که با هدف توسعه پایدار روستاها توسط «خوشه سارها» شروع شده بود به انحراف کشاند.
۲ - این مساله چالش های اقتصادی را نیز متوجه بومی ها کرد.
گرچه مسؤولان گردشگری کشور بر پیش برد موازی برنامه های آموزشی و ترویجی تاکید می کنند، با این وجود اقدام دیرهنگام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این خصوص، حواشی زیادی را پیرامون توسعه کمی اقامتگاه های بوم گردی رقم زده است.
در واقع، تشویق روستاییان به ساخت این واحدها برای تحقق دوهزار اقامتگاه بوم گردی تا اختتام برنامه ششم توسعه، این جریان را از مسیر اصلی خود خارج و گردشگران را نسبت به این دست از اقامتگاه ها بدبین کرد.
۳ - عمده آژانس داران حرفه ای و توراپراتورها از ادامه فعالیت در حوزه بوم گردی منصرف شدند.
۴ - فراهم نبودن دیگر زیرساخت های لازم در مناطق محلی و بومی کمتر شناخته شده که پیش نیاز ورود گردشگران است، در کنار معرفی نشدن این مناطق در شمار مقاصد گردشگری، جوامع محلیِ امیدوار را از کسب درآمد مطلوب بی نصیب کرد و حجم زیادی از بدهکار بوم گردی ها به جامعه بدهکاران ایران افزوده شد.
از طرف دیگر، یکی از اساسی ترین و مهم ترین فاکتورها برای ورود به بخش بوم گردی، بحث آموزش افراد فعال در این حوزه می باشد. از آنجائیکه راه اندازی اقامتگاه های بوم گردی بیشتر در مناطق روستایی و بافت تاریخی شهری صورت می گیرد و به سبب اینکه زندگی در این مناطق بیشتر به صورت سنتی است و مردم نیز نسبت به فرهنگ و ارزش های خود حساس تر هستند، ورود سرمایه گذاران آموزش ندیده در این مناطق مشکلات و مسائل اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی بسیاری را ایجاد کرده است. از سویی، مشارکت نداشتن جامعه محلی و نارضایتی از کارهای بوم گردی، درگیری و اختلافات زیادی را رقم زده است.
با این همه گویا در زمینه آموزش از طرف سازمان های متولی گردشگری برنامه مشخصی طراحی نشده است و چندگانگی تصمیم وجود دارد و به نحوی شرکت ها و موسسات مختلفی سراسر ایران خودرا متولی آموزش به بهره برداران می دانند.
یکی دیگر از ضعف های موجود در بخش اقامتگاه های بوم گردی، نظارت و کنترل است. این مساله سبب می شود استانداردهای لازم به صورت کامل اجرا نشود و کیفیت خدمات ارائه شده پایین بیاید. این درحالی است که به باور کارشناسان و اهالی حرفه ای بوم گردی، تاکید و پافشاری بر اسکان و اقامت و سرو خوراکهای محلی سبب فاصله گرفتن از استانداردهای جهانی در مبحث بوم گردی شده است.
بوم گردی به خانه مسافر محلی تبدیل گشته است. وجود بخش نظارتی در هر کسب و کاری سبب پیشرفت کارهای کسب و کارها خواهد شد. دراین زمینه لازم است از تجربیات کشورهای موفق استفاده گردد و با تدوین استانداردهای بین المللی دراین زمینه و همین طور تشکیل بخش های نظارتی فعال بر فعالیت این واحدها و آموزش ارزیابان متخصص، زمینه را برای رشد و توسعه کیفی این واحدها فراهم آوریم. در عین حال، کارشناس متخصص در زمینه پیاده سازی طرح اقامتگاه های بوم گردی وجود ندارد و همین طور سرمایه گذاران در این بخش گاهی با اصل موضوع آشنا نیستند.
همین موضوعات سبب شده استانداردهای روز دنیا در این واحدها مورد استفاده قرار نگیرد. بدین جهت نیاز است کارشناسان متخصص در زمینه پیاده سازی اقامتگاه های بوم گردی در کنار بهره برداران این بخش حضور داشته باشند تا با بهره گیری از تجربیات و مهارت های این کارشناسان، توسعه اقامتگاه های بوم گردی در امتداد دستیابی به اهداف تعیین شده صورت گیرد و کیفیت کارهای این واحدها افزایش یابد. پیشگامان بوم گردی ایران در خوشه سار، خود یا فرزندانشان تحصیلات گردشگری یا آموزش های لازم در حوزه اکوتوریست را گذرانده یا خبرگان و مشاوران آموزش دیده ای در کنار خود داشتند.
یکی دیگر از لطمه های این بخش نیز اعطای مجوز از طرف وزارت گردشگری به افراد فاقد صلاحیت و تخصص دراین زمینه است. کارشناسان اعتقاد دارند سرمایه گذاران و بهره برداران در این واحدها باید از افراد واجد تخصص و تجربه لازم در حوزه گردشگری باشند تا بتوانند با بهره گیری از تخصص و تجربه خود، کارآیی بهتر و بالاتری داشته باشند.
از آنجائیکه بوم گردی ها ارتباط چهره به چهره با میهمانان دارند و سفیر فرهنگی یک قوم و منطقه به حساب می آیند، در نتیحه بهداشت و سلامت روان در میان مدیران و بهره برداران بوم گردی از ضروریات است که نبود چنین امر مهمی، «فرهنگ» را مستقیم نشانه می رود.
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب