احیای چشمه سورت و چالش های اداری و اجتماعی سرمایه گذار
به گزارش لذت سفر چشمه منحصربه فرد و زیبای باداب سورت در ارتفاعات شهرستان ساری از تعطیلات عید فطر تا امروز شرایط متفاوتی نسبت به گذشته پیدا كرده كه ناشی از شروع به كار سرمایه گذار بهره برداری از این چشمه و اجرای طرح های حفاظت و احیا چشمه و ساماندهی حضور گردشگران در این محوطه طبیعی خاص است.
چندی پیش تصاویری از کم آبی حوضچه های چشمه سورت در رسانه ها و فضای مجازی منتشر گردید که نگرانی دوستداران محیط زیست و این میراث طبیعی پرارزش را به دنبال داشت. خبرگزاری ایرنا بعد از انتظار آن تصاویر گزارشی را درباره آخرین وضعیت این چشمه منتشر نمود که در آن به روند رو به بهبود باداب سورت و شروع به کار سرمایه گذار بهره برداری چشمه از اواخر فروردین اشاره شده بود.
«عرفان خشته» که بعد از برنده شدن در مناقصه بهره برداری از چشمه در سال گذشته، از ۲۰ فروردین محوطه این چشمه را برای بهسازی و احیا و بهره برداری در اختیار گرفت، در گزارشی ۱۰ اردیبهشت توسط خبرگزاری ایرنا با عنوان «باز شدن روزنه های امید برای احیاء و رونق چشمه سورت» انتشار یافته بود اعلام نمود که از عید فطر، مسافرانی که به این محوطه طبیعی زیبا سفر می کنند با شرایط متفاوتی مواجه خواهند شد که به سود چشمه است و سبب نظم و ساماندهی در ورود مسافران و گردشگران می شود.
حال خوشِ چشمه سورت
پیگیری های خبرنگار ایرنا چند روز بعد از زمان اعلام شده توسط سرمایه گذار بهره برداری از چشمه سورت نشان میدهد که طبق وعده های داده شده شرایط این چشمه تغییر کرده است. چند روز است که گردشگران در چارچوب گروه های ساماندهی شده وارد محوطه چشمه می شوند تا رفت و آمد در چشمه تحت نظارت عوامل حراست از چشمه صورت گیرد. محدوده ورود ممنوع با زنجیری در دور تا دور حوضچه ها مشخص شده، پاکسازی محوطه هر روز انجام می شود، گل کاری و نهال کاری در حال انجام می باشد، سطل های زباله در اطراف محوطه قرار گرفته، آنتن دهی موبایل و پوشش اینترنت در محوطه تقویت شده و مسیر دسترسی هم در حال بهسازی است.
اقدامات دیگری هم در حال انجام می باشد. مانند برگزاری غرفه هایی برای حضور و فعالیت فروشندگان محلی که محصولات غذایی و صنایع دستی روستا را عرضه می کنند. مشاهدات میدانی نشان میدهد که وضعیت چشمه هم رو به بهبود است و حوضچه های احیا شده بیشتری نسبت به یک ماه قبل در باداب سورت دیده می شود.
سرمایه گذار و بهره بردار چشمه سورت در گفتگو با خبرنگار ایرنا با بیان این که بهسازی محوطه طبق اصول کارشناسی حفاظت از چشمه و همینطور مقررات تدوین شده در طرح بهره برداری از چشمه سورت بدون وقفه در حال انجام می باشد، می گوید: شرایط چشمه طوری شده که حتی در بعضی نقاط به سبب پاکوب نشدن حوضچه ها در چند هفته اخیر شاهد جوشش آب هستیم. یعنی علاوه بر این که با هدایت آب به سمت حوضچه های خشک شده احیای بخشی از محوطه در حال انجام می باشد، چشمه به صورت طبیعی هم به سبب جلوگیری از ورود مردم به حوضچه ها در حال احیا شدن است.
ممنوعیت ورود به حوضچه ها
به گفته خشته از زمان اجرای طرح جدید مدیریت در چشمه سورت، تحت هیچ شرایطی کسی وارد حوضچه ها نمی گردد و روی پلکان نمی ایستد. چون که کل محوطه با زنجیر پلاستیکی ورود ممنوع شده و محیط چشمه محصور است. حتی پرسنل مجموعه هم برای پاکسازی و جمع آوری زباله هایی که هنوز برخی گردشگران در محوطه رها می کنند و ممکنست توسط باد به داخل حوضچه ها بیفتد، از روی پل های سیار چوبی وارد محوطه می شوند تا صدمه ای به بافت شکننده حوضچه ها وارد نشود.
این روزها در محوطه اطراف چشمه نهال کاری هم توسط سرمایه گذار در حال انجام می باشد. سرمایه گذار پروژه می گوید: با انتخاب نهال درخت هایی که سایه گستر هستند علاوه بر زیبایی محوطه در آینده، فضاهایی برای استراحت مسافران زیر سایه درخت ها هم فراهم می شود. گل کاری نمای بیرونی چشمه هم در حال انجام می باشد. حتی روی دیوارهای فلزی هم گلدان هایی تعبیه شده تا فضای زیباتری ایجاد شود. مقرر است باتوجه به مستعد بودن منطقه، کشت گل محمدی هم در اطراف محوطه صورت گیرد.
یکی از اقدامات مهمی که توسط سرمایه گذار طی هفته های اخیر انجام شده و می توان در محوطه آنرا احساس کرد، جلوگیری از شنای افراد در حوضچه اصلی چشمه است. اقدامی که با مقاومت برخی مسافران سورت روبه رو شده است.
خشته درباره قوانین و مقررات جدید بازدید از چشمه سورت می گوید: باید برای همه این مساله جا بیفتد که در این محوطه طبیعی تاریخی ثبت شده نمی توان و نباید شنا کرد. متأسفانه با افراد زیادی مواجه هستیم که قصد ورود به آب را دارند. ناچار شدیم این مساله را از راه مراجع قضایی و مسؤلان پیگیری نماییم. دادستانی شهرستان هم حمایت کرده و در نامه ای اعلام شده تخریب پلکان و شنا در حوضچه ها قابلیت پیگیرد قانونی دارد و فرد متخلف مشمول حبس و جریمه نقدی می شود.
وی می افزاید: برای ورود مسافران به آب و همینطور ایجاد فضای شنا در آب چشمه سورت برنامه های بلندمدتی داریم که از سال سوم به بعد در صورت پیشرفت برنامه ریزی های مد نظر اجرا خواهد شد. مانند چشمه پاموکاله در ترکیه قسمت محدودی از محوطه را برای پیاده روی افراد در آب چشمه انتخاب خواهیم کرد. برای این کار برخی از چشمه های خشک شده در دهه ۸۰ را مد نظر قرار دادیم که بعد از احیا علاقه مندان بتوانند بدون کفش در آب چشمه پا بگذارند. اما برای شنا در نظر داریم که طی سال های آینده در فاصله حدود سه کیلومتری محوطه چشمه با بهره گیری از آب خروجی سورت، یک مجتمع آب درمانی ایجاد نماییم.
بی توجهی مسافران به قوانین جدید
اجرای برنامه های جدید مدیریت چشمه سورت همچنان مخالفانی در میان جامعه بومی و حتی مسافران دارد و این مساله به قول سرمایه گذار پروژه، سرعت اجرای طرح های جدید را کم کرده است. علاوه بر اصرار بعضی از مسافران و بازدیدکنندگان به شنا در حوضچه اصلی چشمه سورت، اصرار به برداشتن آب از حوضچه ها، برپا کردن چادر و اتراق کردن در محوطه و همینطور مقاومت در پرداخت حق ورودی از چالش های مهم مدیریت این چشمه محسوب می شوند که حتی منجر به بروز درگیری هایی هم در این محوطه طی روزهای اخیر شده است.
خشته می گوید: خیلی از افرادی که به چشمه می آیند ظرف هایی به همراه دارند تا از چشمه با خودشان آب ببرند. این اقدام طبیعتا به چشمه صدمه وارد میکند. عده ای هم کماکان اصرار می کنند که برای عکس گرفتن وارد حوضچه ها شوند و وقتی با مقاومت پرسنل مجموعه مواجه می شوند، رفتارهای نامناسبی نشان می دهند. فرهنگ پذیری و قانون مندی مسافرانی که از پاموکاله ترکیه یا چند چشمه مشابه در سایر کشورها دیدن می کنند با آن چه که در سورت می بینیم اصلا قابل مقایسه نیست.
وی می افزاید: یکی از کارشناسان را که مدتی در پاموکاله کار می کرد به سورت دعوت کردم و از مشاوره های وی بهره می گیرم. همین چند هفته حفاظت از چشمه سبب شده که آب به عمده پلکان ها برسد و چشمه در راه احیا قرار بگیرد. اگر مردم همراهی کنند بطور قطع تا چند ماه دیگر باردیگر سورت به شرایط خوب خودش برمی گردد. هدف این است که از این مجموعه طبیعی محل درآمدی برای همه اهالی منطقه ایجاد شود و این فقط در صورت احیای چشمه و محافظت از آن امکان پذیر است.
سرمایه گذار بهره برداری از چشمه سورت اظهار می کند: هم اکنون ۱۲ نفر از نیروهای بومی منطقه در این مجموعه مشغول به کار هستند و از محوطه محافظت می کنند. شب ها هم سه نگهبان حضور دارند. فعلا حداکثر ظرفیت حضور همزمان افراد در محوطه ۲۰۰ نفر است که با انجام برخی اقدامات در آینده افزایش می یابد. دور تا دور محوطه محصور شده و بازدیدکنندگان فقط از ورودی محوطه می توانند بعد از تهیه بلیط وارد مجموعه شوند.
اجرای برنامه های جدید مدیریت چشمه سورت همچنان مخالفانی در میان جامعه بومی و حتی مسافران دارد و این مساله به قول سرمایه گذار پروژه، سرعت اجرای طرح های جدید را کم کرده است.
بی توجهی به تهیه بلیت
البته خشته به مقاومت خیلی از مسافران برای پرداخت نکردن حق ورودی هم اشاره می کند و با انتقاد از این رفتار مسافران و گردشگران می گوید: مردم و مسافران سال هاست که حضور مجانی در چشمه سورت عادت کردند و حالا نمی خواهند بپذیرند این چشمه برای نگهداری به هزینه نیاز دارد.
وی خاطرنشان می کند: سالانه ۵۰۰ میلیون تومان باید برای بهره برداری از این پروژه اجاره بپردازم. از طرفی هزینه های جاری محافظت از چشمه هم باید تأمین شود. ضمن این که زیرساخت های محوطه باداب سورت هم باید گسترش یابد. همه این اقدامات باید از فروش بلیت در ازای عرضه خدمات تأمین شود. خدمات را عرضه کرده ایم و کماکان در حال انجام می باشد. اما خیلی ها در عین حال که از این فضا و خدمات آن بهره می گیرند میلی به پرداخت هزینه های آن ندارند. عده ای هم با نشان دادن کارت های سازمانی خود می کوشند از دادن حق ورودی اجتناب کنند. فعلا شاید حدود ۷۰ درصد بازدیدکنندگان با اصرار و درگیری بدون تهیه بلیط وارد می شوند.
به گفته این سرمایه گذار حوزه گردشگری، هفته گذشته یک گروه حدوداً ۲۰ نفره از گردشگران به سبب مقاومت نگهبانان برای جلوگیری از ورود مجانی آنها به محوطه سورت، مبادرت به ضرب و شتم نگهبانان کردند که پرونده قضایی ضد خاطیان تشکیل شده و در حال پیگیری است.
حضور مجانی در چشمه سورت طی همه سال های اخیر، بلیط فروشی برای این مجموعه در دوره مدیریت جدید را با مشکل مواجه کرده است.
ناقلان زباله
دغدغه دیگر مدیر مجموعه طبیعی باداب سورت بی توجهی بازدیدکنندگان به نظافت محوطه است. خشته می گوید: اگرچه سطل های زباله در محوطه قرار داده شد، همچنان هر روز یک تا دو کیسه زباله در محوطه جمع آوری می شود که نشان دهنده بی توجهی مسافران به نظافت محوطه است. حتی تابلوهای لازم هم در محوطه نصب شده است. اما هر روز انواع زباله مانند ته سیگار، دستمال کاغذی و پلاستیک انواع خوراکی را در محوطه می بینیم که رها شده است.
مشکلات موجود در این مجموعه به همین موارد ختم نمی گردد. مسافران و حتی کارکنان مجموعه همچنان در بعضی مسائل مشکلات مشترکی دارند که ناشی از کمبود زیرساخت هاست. نبود سرویس بهداشتی و متصل نبودن محوطه به شبکه برق از مشکلات مشترک کارکنان و مدیریت مجموعه و مسافران سورت است. به قول سرمایه گذار بهره برداری از چشمه سورت، دستگاه های ناظر بر فعالیت سرمایه گذار اجازه استقرار کانکس مدیریت و سرویس بهداشتی در نزدیکی محوطه را نمی دهند و بنا بر این بخشی از خدمات هنوز در این محوطه عرضه نشده است.
معضل سرویس بهداشتی
خشته می گوید: خدمات عرضه شده را در سخت ترین شرایط انجام دادیم و پیش می بریم. خودم شب ها در ماشین می خوابم. چون به ما مجوز استقرار کانکس داده نشد. اعلام کردم حاضرم با هزینه شخصی کانکس اداری و نگهبانی در منطقه مستقر کنم و چند کانکس سرویس بهداشتی هم در محوطه قرار دهم. اما می گویند کانکس باید خارج از محوطه ۷۱ هکتاری چشمه یعنی دست کم ۲ کیلومتر فاصله با محوطه قرار بگیرد.
این مبحث را خیلی از مسافرانی که به چشمه سورت سفر می کنند همواره احساس کردند. اما در شرایطی که سرمایه گذار برای طرح انتخاب شده و مسافران باید برای ورود به محوطه بلیط تهیه کنند، نبود سرویس بهداشتی برای آنها پذیرفتنی نیست. «فریدون آریایی» کارشناس ارشد هتلداری، یکی از بازدیدکنندگان چشمه سورت در ایام اخیر است که از این وضعیت انتقاد دارد و می گوید: تا چند هفته پیش هیچ اقدامی در محوطه انجام نشده بود و شاید کسی انتظار نداشت. اما حالا که شاهد این اقدامات خوب توسط سرمایه گذار هستیم، ایجاد سرویس بهداشتی هم مورد انتظار است.
وی می افزاید: نزدیک ترین سرویس بهداشتی به این محوطه حدود ۲۰ کیلومتر با اینجا فاصله دارد که اتفاقا آن هم بسته بود. این کمبود جای توجیه ندارد. انتظار داریم برای رفع این مشکل مشهود هر چه زودتر اقدام گردد.
به گفته سرمایه گذار بهره برداری از چشمه سورت، مسؤلان به استناد کتابچه طرح می گویند باید زمینی خارج از محوطه تهیه و برای استقرار این کانکس ها یا ساخت مجموعه اداری شامل سرویس بهداشتی، اتاق نگهبانی، اتاق مدیریت و انبار اقدام گردد.
خشته می گوید: نزدیک ترین زمینی که برای خریداری توانستم پیدا کنم چهار کیلومتر با محوطه فاصله دارد. یعنی کارکنان مجموعه یا مسافری که برای بازدید از چشمه می آید اگر به سرویس بهداشتی نیاز داشته باشند باید چهار کیلومتر را طی کنند و برگردند. این شکل عرضه خدمات برای یک مجموعه گردشگری مناسب نمی باشد.
چالش های بی برقی سورت
این سرمایه گذار گردشگری با بیان این که باید برای توریست زیرساخت های مناسب بمنظور جذب بیشتر و جلب رضایت فراهم گردد، اظهار می کند: فعلا برق محوطه با ژنراتور تأمین می شود. اعلام کردم حاضرم با هزینه خودم سیستم تولید برق از انرژی خورشیدی را در این محوطه اجرا کنم تا مسافران هم بتوانند از آن بهره بگیرند. به خاطر نداشتن برق امکان شارژ تلفن همراه مسافران در محوطه وجود ندارد. حتی نمی توانیم برای فروش بلیط از کارتخوان استفاده نمائیم و ناچاریم از مسافران پول نقد دریافت نماییم. در صورتیکه کمتر کسی پول نقد همراه دارد.
خشته به لزوم تأمین برق در محوطه برای حفاظت از مجموعه هم اشاره می کند و می گوید: یکی از نیازهای ضروری ما مثل همه مجموعه های گردشگری نصب دوربین های مداربسته است. اعلام کردم می توانیم با هشت دوربین محوطه را پوشش دهیم و حتی امکان مشاهده آنلاین محوطه را برای میراث فرهنگی و منابع طبیعی فراهم نماییم. اگر اجازه اجرای تأمین برق از انرژی خورشیدی در محوطه صادر شود خیلی از این زیرساخت ها را می توانیم آماده نماییم.
وی با تاکید بر این که توریست باید علاوه بر جاذبه طبیعی، مزیت های دیگری را هم در منطقه احساس کند، می افزاید: باید خدمات و امکاناتی را فراهم نماییم که وقتی مسافر صدها کیلومتر راه را در گرمای هوا طی می کند تا به این نقطه برسد، از حضور در این محوطه لذت ببرد و جامعه بومی هم از حضور مسافران منتفع شود.
سرمایه گذار چشمه سورت: به خاطر نداشتن برق امکان شارژ تلفن همراه مسافران در محوطه وجود ندارد. حتی نمی توانیم برای فروش بلیط از کارتخوان استفاده نمائیم. اگر مسؤلان مجوز صادر کنند می توان سیستم تولید برق از انرژی خورشیدی را در این محوطه اجرا کرد.
ایجاد غرفه محصولات بومی
این سرمایه گذار همینطور از ساماندهی فضایی برای حضور بومیان و عرضه محصولات روستایی خبر می دهد و می گوید: سازه های سبکی تهیه شده و تا قبل از تعطیلات این هفته در خارج از محوطه چشمه سورت نصب می شود تا بومیانی که در این محوطه قبل از این محصولات خویش را می فروختند، در فضایی منظم و ساماندهی شده به فعالیت خود ادامه دهند. مشخصات این دسته از بومیان دریافت شده و مقرر است دست کم یک تا ۲ سال از آنها بابت این غرفه ها اجاره ای دریافت نشود. آب شیرین هم از یک چشمه در نزدیکی محوطه به این محدوده انتقال داده شد.
خشته با اظهار این که سرمایه گذاری بدون همراهی بومیان و منتفع شدن جامعه میزبان از یک پروژه به سرانجام نمی رسد، می گوید: معتقدم چنین پروژه ای زمانی به درآمد می رسد که اقتصاد محلی و بومگردی فعال شود. از همه تورگردان هایی که توریستهایی را به سورت می آورند خواستم تا برای اقامت تور در خانه های روستایی برنامه ریزی کنند. به این شکل روستاهای منطقه هم به درآمد می رسند.
این فعال حوزه گردشگری به ضعف های کتابچه طرح که توسط بخش دولتی تهیه شده هم انتقاداتی را وارد می داند و می گوید: خیلی از الزامات بهره برداری از این مجموعه که تا کنون انجام شد و در دست اقدام است در کتابچه طرح وجود ندارد. ایجاد فضای سبز، احیای چشمه های خشک شده، تأمین برق دائمی، زنجیرکشی دور حوضچه ها و حتی درآمدزایی برای بومیان در کتابچه طرح دیده نشده است.
دعوت مردم به مشارکت در حفاظت از سورت
وی درباره مسیر تردد مسافران به چشمه و فعالیت برخی بومیان برای جابه جایی گردشگران هم به برخی کارشکنی ها و مقاومت های عده ای از بومیان اشاره می کند و می افزاید: جابه جایی مسافران با وانت و تراکتور طبق کتابچه طرح ممنوع می باشد. اما متأسفانه دیده شده که برخی افراد با استقرار در پایین دست چشمه از برخی مسافران ورودی دریافت می کنند تا کرایه ای که نمی توانند دریافت نمایند جبران شود. اعلام کردیم که این افراد می توانند با خرید خودرو های مناسبت مانند جیبپ و پاترول در همین مسیر تردد کنند. حتی پیشنهاد دادم که برای هر روستا حاضرم یک مینی بوس خریداری کنم و بعنوان منبع درآمدی روستا در اختیارشان قرار دهم.
البته به قول خشته مزاحمت ها برای سرمایه گذاری در این چشمه صرفاً در حد این رفتارها نیست و به علل مختلف شکایت هایی هم در بعضی ادارات مربوطه ضد وی انجام شده که هیچ کدام به سرانجام نرسید. او ضمن قدردانی از همکاری معاون میراث فرهنگی مازندران، رئیس شعبه دادگستری کیاسر، رئیس پاسگاه منطقه و مدیرکل منابع طبیعی مازندران-ساری از همه مسؤلان خواهان همکاری برای تسریع در روند بهسازی زیرساخت های گردشگری چشمه سورت شد و از مردم هم خواست قوانین وضع شده برای حضور در این محوطه را بپذیرند تا این مجموعه طبیعی و تاریخی پرارزش برای نسل های آینده حفظ بماند.
باداب سورت یکی از جاذبه های طبیعی منحصربه فرد ایران است. چشمه ای پلکانی با رنگ های مختلف که به قول خیلی از کارشناسان مانند آن در دنیا وجود ندارد و فقط می توان در ترکیه، آمریکا، انگلیس و نروژ نمونه هایی محدود و کوچک تر از آنرا یافت. اهمیت میراثی و طبیعی این چشمه که در بخش چهاردانگه شهرستان ساری قرار دارد در دهه ۸۰ بیشتر احساس شد. تا جایی که سال ۱۳۸۷ بعد از پیگیری های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، این چشمه بعنوان دومین اثر طبیعی ایران پس از قله دماوند در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید. از همان زمان هم نام چشمه سورت بیشتر در جامعه و بین گردشگران و مسافران عنوان شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب