باستان شناسان در چم شیر به عیلامی ها رسیدند
لذت سفر: باستان شناسان در یکی از محوطه های پهنه آبگیر سد «چم شیر» به آثار فرهنگی و معماری از دوره عیلام، همچون خشت های آجری رنگ محکم و مُهری منقوش دست یافته اند.
به گزارش لذت سفر به نقل از ایسنا، «۱۱۳»، همان محوطه ای است که بگفته باستان شناسان بااینکه شاخص بوده، اما مقرر است با آبگیری سد، هرچند با تاخیر زیر آب برود. با وجود این، پژوهشگاه میراث فرهنگی اعلام نموده کاوش باستان شناسان در این محوطه همچنان ادامه می یابد.
درحالی که کفایت مطالعات دیرینه شناسی در حوضه سد چم شیر اعلام شده و کار باستان شناسان به انتها رسیده، اما کاوش ها در یک محوطه همچنان ادامه دارد؛ محوطه ۱۱۳ با سرپرستی «مرتضی حصاری» همچنان درحال کاوش است. پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام نموده است باستان شناسان در این محوطه تاریخی به شناخت مناسبی درباره ی دوره های استقراری در این محوطه، کاربری فضاها، گاهنگاری نسبی و بقایای جانوری مورد استفاده شده در این محوطه، رسیده اند.
محمد حسین عزیزی خرانقی ـ مدیر و ناظر جستجوهای نجات بخشی سد چم شیر ـ، از بین ۳۰ محوطه ای که باستان شناسان، قبل از آبگیری سد چم شیر در کمتر از ۴۰ روز کاوش کردند، محوطه ۱۱۳ را "شاخص" اعلام نموده و قدمت آنرا به دوره عیلامی نسبت داده که جستجوهای آن هنوز ادامه دارد و بگفته مدیران سد، چون این محوطه در آخر مخزن قرار گرفته باتوجه به تراز آبگیری، با تاخیر زیر آب خواهد رفت.
مرتضی حصاری ـ سرپرست هیأت دیرینه شناسی محوطه ۱۱۳ ـ حالا که کفایت مطالعات دیرینه شناسی در حوضه آبگیر سد چم شیر اعلام شده، درباره ی نتایج کاوش ها و یافته ها تا کنون و ضرورت ادامه جستجوهای دیرینه شناسی در این محوطه، اظهار داشت: کاوش اضطراری محوطه شماره ۱۱۳ سد چم شیر، در ۲۰ کیلومتری روستای «سراب ننیز» و در یک صد متری شمال رودخانه زهره در دشت گُل و چَم محمد زمان، در فصل سوم جستجوهای حوضه آبگیر سد چم شیر، در شهرستان گچساران، استان کهگیلویه و بویراحمد شروع شده و در حال انجام می باشد.
او هدف از کاوش اضطراری محوطه موردنظر را مشخص کردن دوره یا دوره های فرهنگی برمبنای بقایای فرهنگی در این محوطه به مانند معماری، سفال و دیگر مواد فرهنگی اعلام نمود و اضافه کرد: در همین راستا تا کنون ۳ گمانه در نقاط مختلف محوطه، مورد کاوش دیرینه شناسی قرار گرفت.
این عتیقه شناس اظهار داشت: نتایج کاوش در این گمانه ها، به شناخت مناسبی درباره ی دوره های استقراری در این محوطه، کاربری فضاها، گاهنگاری نسبی و بقایای جانوری مورد استفاده شده در این محوطه منجر گردید و این نکته لازم به توضیح است که کاوش در این محوطه همچنان ادامه دارد.
بگفته حصاری، نمونه های مطالعاتی میان رشته ای به مانند کربن ۱۴، بمنظور سال یابی مطلق جمع آوری شد که این نمونه ها در گاهنگاری مطالعات دوره عیلام (ایلام) باارزش است.
او افزود: در این محوطه ابتدا با مبادرت به باز کردن دو کارگاه، کاوش شروع شد. یکی از کارگاه ها در جنوب محوطه، جایی که آثار معماری در آن مشهود بود و دومین کارگاه در شرق محوطه قرار دارد، جایی که قبل از این برشی توسط ماشین های راه سازی به وجود آمده بود و مکان مناسبی بمنظور شناخت لایه های فرهنگی این محوطه است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی محوطه ۱۱۳ چم شیر با اشاره به اینکه این کارگاه به عرض دو متر به وجود آمد که هرچه پایین تر می رفت طول آن بیشتر می شد، اضافه کرد: مرحله اول معماری هر دو کارگاه پس از مدت زمان کوتاهی پدیدار شد که یافته های فرهنگی در این مرحله، نشان دهنده دوره عیلام (ایلام) میانه و یکی از فاکتورهای فرهنگی این دوره اثر مُهری با وضوح کم است.
او افزود: هرچند باتوجه به معماری مشهود سطحی در این محوطه، ابتدا یافته های معماری قلوه سنگی و قطعات شکسته سفال بوده است، در لایه های زیرین معماری خشتی نیز به دست آمد.
این عتیقه شناس افزود: پس از مرحله اول معماری، مرحله دوم معماری که ظاهراً در این زمان محوطه توسط زلزله پرقدرتی از بین رفته و خط زلزله در هر دو کارگاه کاملاً مشهود بود و فاصله دو مرحله معماری در هر دو کارگاه از نظر لایه نگاری بسیار اندک است.
حصاری اظهار داشت: با ضخامت نهشت های فرهنگی نسبتاً زیادی، مرحله سوم معماری نمایان شد، معماری با دیواری ضخیم به عرض یک متر که از قلوه سنگ های بزرگ رودخانه ای که حدودا هم اندازه هستند با ملات گچ و خاک تولید شده است، این معماری نیز در هر دو کارگاه نمود دارد.
او اضافه کرد: در کارگاه جبهه شرقی محوطه، در همین مرحله معماری پاره دیواری نمایان شد که از خشت تولید شده بود؛ خشت آجری رنگ محکمی که در نوع خود جالب توجه است. این خشت معروف به یک سو کوژ یا پلانوکانوکس است که باتوجه به مواد فرهنگی به دست آمده، مشخصه خشت های معماری در ایلام قدیم در خوزستان و اور ۳ در میان النهرین است.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی محوطه ۱۱۳ چم شیر بیان کرد: خوشبختانه همراه با سفال، قطعه کوچک از اثر مُهر که نقوش مبهمی در آنها مشهود است، نیز به دست آمد.
او با اشاره به اینکه مرحله چهارم معماری نیز در زیر معماری عظیم سنگی مرحله سوم کشف شد که شامل معماری با آجر است که اندودی ضخیم و محکم روی دیوار کشیده شده است، اظهار داشت: هر دو کارگاه تا این مرحله، معماری یکسانی دارند و از این مرحله به پایین که در حدود سه متری عمق تپه است، آثاری از معماری مرحله پنجم معماری پدیدار شد که شامل دیوارهای نسبتاً باریک که با خشت تولید شده اند و طبق شواهد یافته های سفالی این معماری نیز مربوط به دوره عیلام قدیم است.
حصاری با اشاره به اینکه کاوش دیرینه شناسی محوطه ۱۱۳، با حمایت پژوهشکده دیرینه شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، باتوجه به اهمیت غنای فرهنگی ادامه خواهد یافت، اظهار داشت: با اطمینان می توان گفت با کاوش گسترده تر این محوطه، دانش پژوهشگران درباره ی جنبه های منطقه ای و فرامنطقه ای دوره عیلام را افزایش خواهد داد.
بگفته محمدرضا فاضل، معاون اجرائی سد و نیروگاه چم شیر، اجرای پروژه این سد با مجوز میراث فرهنگی و محیط زیست بوده است. او درباره ی مجوز میراث فرهنگی در موافقت با ساخت این سد، گفته است: آقای میراسکندری، رئیس وقت پژوهشکده دیرینه شناسی در سال ۱۳۹۰ در نامه ای به مجری طرح نوشته است «با توجه به بلامانع بودن آبگیری سد مذکور دستور فرمایید نسبت به تسویه حساب نهایی به شماره حساب … اقدام گردد.» بر این اساس آبگیری سد بلامانع اعلام شده است و ما هم هیچ ممانعتی برای جستجوهای نجات بخشی دیرینه شناسی نداشتیم و همه نوع همکاری نیز انجام شده است.
این درحالی است که علی دارابی ـ معاون میراث فرهنگی و قائم مقام عزت الله ضرغامی ـ در نشست خبری که ۳۰ آذرماه در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، درباره ی نظر مشخص میراث فرهنگی در مورد آبگیری سد چم شیر اظهار داشته بود: پژوهشگاه میراث فرهنگی رسماً اعلام نموده است که آبگیری این سد سبب می شود بخش زیادی از آثار باستانی از بین برود. طبیعی است که وزارت میراث فرهنگی و پژوهشگاه نظر مخالفشان را اعلام نموده اند و این کاملا روشن است. اینکه چرا سر و صدای ما در نیامده است، چون ما در جلسات مطرح کردیم و مکاتبات هم انجام شده است.
پژوهشگاه میراث فرهنگی بعد از این اظهارات، شرایط بازدید از محوطه های باستانی چم شیر را برای برخی از خبرنگاران فرهنگی فراهم نمود، درحالی که کفایت مطالعات دیرینه شناسی اعلام شده بود و کار بیشتر گروههای دیرینه شناسی به انتها رسیده بود. بگفته این باستان شناسان به رغم آن که در گمانه زنی ها و بررسی های اولیه فرضیه هایی درباره ی وجود آثاری با قدمت بیش از ۱۶ تا ۱۰ هزار سال از دوره های فراپارینه سنگی و همین طور دوره های نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی عنوان شد، اما در آخر کاوش ها اعلام گردید که بیشتر آثار فرهنگی و معماری یافته شده به دوره اسلامی و همین طور جوامع کوچ رو در این دوره، متعلق می باشد.
منبع: enjoytrip.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب