آیین بیل زنی خوسف با قدمت سه قرن به یاد شهدای کربلا
لذت سفر: آیین سنتی بیل زنی و نخل گردانی با قدمت حدود 300 سال یکی از میراث های معنوی در شهرستان خوسف است که ظهر عاشورا به عنوان نمادی از تدفین شهدای کربلا با حضور پرشور مردم و نوای «حیدر علی» اجرا می شود.
به گزارش لذت سفر به نقل از خبرگزاری ایرنا، این مراسم که خاص خراسان جنوبی و شهرستان خوسف است، نوعی شبیه سازی از تلاش و عزاداری طایفه بنی اسد در صحرای کربلا شمرده می شود و در لیست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
طایفه بنی اسد بعد از سه شبانه روز در بین حزن و اندوه، پیکر مطهر شهدای کربلا را با بیل یا ابزار دیگری که در دست داشتند به خاک سپردند و عاشورای هر سال بیل های اهالی خوسف در مراسمی که منحصر به آنان است، روز واقعه را یادآور می شود.
آیین بیل زنی فقط در شهرستان خوسف و همزمان با ظهر عاشورا به نشانه عشق و ارادت وافر دلدادگان امام حسین (ع) برگزار می گردد و خیلی از مردم سایر مناطق نیز برای حضور در این آیین به خوسف می آیند.
مردم منطقه از دیرباز اعتقاد دارند بیل زنی در عصر عاشورا مایه برکت محصولات کشاورزی آنان در سال زراعی می شود و کشاورزان در چنین روزی و با شرکت در مراسم بیل زنی و نخل گردانی، روزی حلال خودرا بواسطه امام حسین (ع) از خداوند طلب می کنند.
همچنین به هم خوردن بیل ها در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین (ع) است که جنگ لشکریان یزید مقابل لشکر کوچک سیدالشهدا و مظلومیت شهدای کربلا را نشان می دهند.
این مراسم که توسط "ملا علی اکبر خوسفی" بنیانگذار حوزه علمیه خوسف بنا نهاده شد، در شهرستان های دیگر به چشم نمی خورد اما آوازه، شور و حال خاص آن، دلدادگان و عاشقان زیادی را از سراسر کشور به خود جذب کرده است.
مرسوم است هر سال همزمان با روز عاشورا نخل ها و دسته های سینه زنی، زنجیرزنی و بیل زنی از محل استقرار هیات خود به سمت خیابان شهید مطهری به حرکت در می آیند و با عزاداری، نوحه سرایی و مرثیه خوانی و سردادن شعارها و نوحه ها، با نظم خاصی وارد قتلگاه حسینیه صاحب الزمانی می شوند.
مردم این شهر و حتی سایر نقاط استان در مقابل حسینیه و میدانی که در مقابل آن وجود دارد، گرد هم می آیند و پس از اقامه نماز ظهر عاشورا آیین بیل زنی شروع می شود.
این مراسم بگفته مردم در سال ۱۳۲۷ شمسی ممنوع گردید و بعد از مدتی باردیگر به مرحله اجرا درآمد. قدیمی ها می گویند وقتی برگزاری مراسم بیل زنی ممنوع گردید، آن سال محصول کشاورزان خشک شد و در نتیجه، آنها بیل زنی را موجب خیر و برکت و محفوظ ماندن محصولات کشاورزی از بلایا می دانند.
برای برگزاری آیین بیل زنی در هر یک از دو هیات خوسف دو دسته ۱۵ نفری که در مجموع چهار دسته هستند، تشکیل می شود و هر یک از نفرات بیل به دست، دایره وار و به هم چسبیده بیل هایشان را به طرف آسمان می گیرند و هنگام حرکت هر یک از نفرات به هوا پریده و تیغه بیلش را به بیل های دیگر می زند و همه با هم یکصدا می گویند «حیدر علی».
گروه دیگری از عزاداران نیز با حمل کجاوه ای بزرگ به عنوان نخل و نمادی از تشییع پیکر مطهر امام حسین (ع) و کجاوه یا گهواره ای کوچکتر به نشانه تشییع پیکر طفل شیرخوار آن حضرت، نوحه سرایی می کنند.
نخل کوچک جلوی نخل بزرگ و دسته های بیل زنی، سینه زنی و زنجیرزنی هم در جلو آنها به طرف محل موسوم به قتلگاه حرکت می کنند و در میان راه هیات و دسته دیگر بیل زنی و نخل گردانی به استقبال آنها می آیند.
در این زمان دسته های بیل زنی بیل می زنند و نخل ها را مقابل میدان قتلگاه به حال دویدن می گردانند. بعد از این مراسم نخل ها را به زمین گذاشته و بعد نخل هیات دیگر را به همین ترتیب به قتلگاه می آورند.
اما بگفته مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف، بیل زنی تنها مراسم ماه محرم در خراسان جنوبی است که نمونه آن در جای دیگری وجود ندارد.
علی صالحی اضافه کرد: این مراسم در سال ۱۳۹۱ به شماره ۵۰۸ در لیست میراث معنوی کشور به ثبت رسید و زبانزد است.
وی گفت: آیین بیل زنی خوسف همزمان با نخل گردانی در ظهر عاشورا پس از اقامه نماز ظهر و عصر در محل قتلگاه واقع در بافت تاریخی خوسف برگزار می گردد.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف اظهار داشت: مردم و گردشگران می توانند برای آشنایی با آیین عزاداری بیل زنی در این مراسم متفاوت و منحصربه فرد دینی در قلب بافت تاریخی خوسف حضور یابند.
با شروع محرم هر سال تا اختتام ماه صفر و اربعین حسینی مراسم عزاداری در سراسر ایران درآمیخته با آداب و رسوم خاص هر منطقه، صحنه های زیبا و البته جانسوزی را به وجود می آورند.
آیین هایی که قرن هاست نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شده که مانند بیل زنی خوسف بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ مردم است و هر سال بر عاشقان امام حسین (ع) و شهدای کربلا می افزاید.
منبع: لذت سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب