یك راهنمای گردشگری كودك مطرح كرد :
خانواده ها برای هالووین هزینه می کنند برای موزه نه!
یک راهنمای گردشگری کودک با اعتقاد بر اینکه فضای خشک موزه ها و اخطارهای مکرر درباره اینکه «بازی نکن، ندو، بلند صحبت نکن، خوراکی نخور» بچه ها را از موزه گردی دل زده کرده است، درباره نقش خانواده در میل کودک به موزه، اظهار داشت: والدین حاضرند برای جشن هالووین و تصاویر کودکشان در این جشن ها هزینه های زیادی کنند، اما برای فعالیتهای فرهنگی و موزه حاضر نیستند هزینه کنند.
فریبا نصرتی ـ راهنمای گردشگری فرهنگی که در حوزه کودک هم فعال است و چند سالی برای کودکان تورهای موزه گردی برگزار کرده است، در گفتگو با ایسنا درباره کارهای موزه ها در حوزه کودکان و راه کارهای مؤثر در ایجاد علاقه موزه گردی در کودکان، به فضای خشک موزه ها و نقش مهم راهنمایان موزه در ایجاد یک فضای دلنشین در موزه اشاره نمود و اظهار داشت: هم اکنون اگر یک بزرگسال را به موزه ببرید و با بیانی خشک از آثار و فضای موزه برای او تعریف کنید، امکان دارد هیچ انگیزه ای برای بازدید از موزه نداشته باشد، اما اگر این روند را تغییر دهیم و با داستان سرایی درباره تاریخ، آثار تاریخی و فضای موزه ها را برای بازدیدکننده معرفی نماییم، موزه را برای بزرگسالان جذاب می نماییم چه برسد به کودکان.
او از نحوه موزه گردی کودکان هم اکنون انتقاد نمود و اضافه کرد: وقتی کودکی را به موزه می بریم و می خواهیم ذهن او را از تاریخ و اتفاقات تاریخی پر نماییم، ذهن او خسته می شود و نمی توانیم انتظار داشته باشیم کودک در چنین بازدیدی از موزه گردی لذت ببرد. در بازدید کودکان از موزه ها باید برای آنها خاطره سازی نماییم، حتی با محوطه بیرونی موزه و با درختان آن. بچه وقتی در خاطرات کودکی اش، روز لذت بخشی را در یک فضا تجربه کرده باشد به آن فضا علاقه مند می شود و در بزرگسالی هم به آن فضا سر می زند.
این راهنمای گردشگری اظهار داشت: متأسفانه موزه ها آن قدر دستشان در این موارد باز نیست، در فضای موزه ها به بچه ها مدام اخطار می دهند «بازی نکن، ندو، بلند صحبت نکن، خوراکی نخور» و همین اخطارها بچه ها را از موزه گردی دل زده می کند. باید دقت کنیم بچه هایی را به موزه می بریم که تمام انرژی شان برای دویدن و بازی کردن است و از خوردن خوراکی لذت می برند.
نصرتی با اشاره به اینکه باید سیستمی را اجرا نماییم که مربی یا راهنمای مخصوص کودکان در موزه ها حاضر باشند و برای بازدید کودکان برنامه ریزی هایی را انجام دهند، اضافه کرد: در طول سالهای اخیر موزه ها چنین اقداماتی را در حوزه کودک انجام داده اند، برای مثال موزه سکه که یکی از به روزترین موزه های ایران است از پتانسیل های آموزشی برای کودکان استفاده می نماید و چند سال پیش هم برای کودکان اقداماتی همچون بازی، قصه سرایی انجام داده بود و در حین بازدید والدین از موزه، کودکان می توانستند از این اقدامات برای سرگرمی و یادگیری استفاده کنند، مثلاً گروهی به نام چرخ گردون در موزه کلاس های آموزشی دایر کرده بودند که مباحث فرهنگی تاریخی را به کودکان یاد می دادند.
او افزود: یک مورد دیگر هم در تخت جمشید دیده بودم که پیش از ورود به محوطه تخت جمشید، برای کودکان بازدیدکننده چادرهایی برپا کرده بودند که نقاشی بکشند و داستان تخت جمشید را تعریف می کردند. اقدام جالب دیگری که داده بودند این بود که به بچه ها کارتی با عنوان نگهبان تخت جمشید می دادند و وظیفه بچه ها در طول این بازدید این بود که از تخت جمشید محافظت کنند و بعنوان نگهبان میراث به افراد خطاکار اخطار دهند. در کاخ گلستان هم به مناسبت های مختلف برای کودکان مراسم اجرا می کردند، بچه ها در حیاط این موزه نقاشی می کردند، کاردستی درست می کردند و یا گروهی ورزش می کردند. در این مراسم ها شاید اصلا بچه ها به داخل موزه برده نمی شدند، اما به شکلی با فضای موزه آشنا می شدند. در موزه آبگینه هم مشابه چنین کارهایی برای کودکان انجام می شد.
به گفته این فعال گردشگری، در هر دوره ای موزه ها اقداماتی برای حوزه کودک انجام داده اند، اما این فعالیت ها مستمر نبوده و با تغییر مدیریت ها رها شده است. شیوع ویروس کرونا هم به این قضیه دامن زده و در چند سال گذشته موزه گردی کودکان به شکلی کمرنگ شده است.
نصرتی در ادامه به کارهای خود در حوزه کودک اشاره نمود و اظهار داشت: چند سال پیش با همکاری گروهی برای بازدید کودکان از موزه ها برنامه ریزی هایی انجام می دادیم، بعنوان مثال اگر می خواستیم از موزه آبگینه بازدید نماییم، پیش از ورود به فضای موزه بازی هایی مانند نقشه گنج، کاردستی و... برای بچه ها برنامه ریزی می کردیم و نتیجه این بازی در ارتباط با آثار موزه می شد و پس از آن، بچه ها را داخل موزه می بردیم تا با اثری که مبحث بازی بوده، آشنا گردند. همین بازی سبب می شد کودک به موزه و فضای آن علاقه مند شود و حتی دفعات بعدی خانواده اش را مجبور کند او را به همان مکان ببرند.
او افزود: این نوعی ثبت خاطره در ذهن کودک است که فضای موزه را از خشکی و اخطاری، به یک فضای دلنشین برای کودک تبدیل می کند. در آن دوران گروه ما «هواداران میراث» برای برگزاری چنین رویدادهایی با خانه کودک سعدآباد همکاری می کرد و برای شناس عناصر تاریخی و طبیعی در حوزه کودک برنامه هایی داشتیم که اتفاقا کودکان از این برنامه ها لذت می بردند، اما با تغییر مدیریت از آن حمایت نشد و این گروه و خانه کودک این موزه منحل شد.
به گفته این راهنمای گردشگری، تمام موزه ها نمی توانند برای حوزه کودک برنامه ریزی کنند، اما با فراهم کردن محیط کودک در بعضی موزه ها میتوان علاقه در موزه گردی را ایجاد کرد و همان موزه هایی که در کودکی برای بچه ها هدف بازدید قرار نمی گیرند در بزرگسالیِ این بچه ها، دیده می شوند.
نصرتی در ادامه به نقش خانواده ها در ایجاد علاقه به مسائل فرهنگی ـ تاریخی اشاره نمود و اضافه کرد: هزینه های فرهنگی برای خانواده ها چشمگیر است و همیشه آموزش و پرورش را در این موارد مورد شماتت قرار می دهیم، اما خانواده ها را نمی بینیم. بارها شاهد بوده ام که والدین حاضرند برای جشن هالووین و تصاویر کودکشان در این جشن هزینه های زیادی را بپردازند، اما حاضر نیستند برای کودکانشان در کارهای فرهنگی و تاریخی هزینه کنند. بیش تر خانواده ها به این فعالیت ها علاقه ای ندارند و هزینه های آنرا بیهوده می دانند. به نظرم ریشه این بی علاقگی در کودکان به خانواده ها مربوط می شود و باید این مساله فرهنگ سازی شود.
او درباره اجرای اردوهای دانش آموزی در موزه ها هم اظهار داشت: در آموزش و پرورش هم اردوهای مدارس بعنوان سرگرمی برای بچه های در نظر گرفته می شود و فضای فعلی موزه ها برای چنین اردوهایی بازخورد ندارد. از طرفی، به بهانه هزینه، هم خانواده و هم مدارس از چنین کارهای فرهنگی چشم پوشی می کنند، در صورتیکه هزینه یک روز موزه گردی برابر یا کم تر از هزینه خوراکی بچه هاست و هزینه زیاد موزه ها فقط بهانه ای از جانب خانواده ها و آموزش و پرورش است. در عین حال اگر موزه گردی با برنامه ریزی دقیق و به شکل صحیح اجرا شود که هدفی را دنبال کند، هزینه هایی دارد که با همکاری موزه ها و آموزش و پرورش میتوان آنرا برای کودکان پرداخت کرد. خانواده ها و آموزش و پرورش باید برای بازدید علمی و هدفمند کودکان از موزه ها برنامه ریزی و هزینه کنند و میراث فرهنگی و موزه ها هم باید زمینه این بازدید را فرهم کنند.
این کارشناس گردشگری کودک اظهار نمود: کودکان باید از سنین کم، هدف موزه گردی قرار گیرند؛ چونکه شکل گیری علاقه به تاریخ و فرهنگ در همین سن شکل می گیرد. شهرداری تهران مدتی برنامه ریزی کرده بود گشت های مدارس باید حتما با راهنما صورت گیرد، آن موقع راهنمای چند تا از گروههای دبیرستانی در موزه ملی بودم، راهنمایی بچه های دبیرستانی خیلی دشوار می باشد، چون در سنی هستند که نمی دانند چه می خواهند و باید آنها را ساعتی در موزه نگهداشت. برای کودکان کوچیکتر که به سادگی میتوان این فضا را برای آنها آماده کرد. در این گشت ها مقاصدی چون شهربازی در نظر گرفته می شد. مقوله فرهنگی که باید از کودکی به آن رسیدگی شود در این مورد هم کنار گذاشته شده بود.
نصرتی درباره راه اندازی موزه ویژه کودک هم اظهار داشت: نمونه شاخص موزه کودک در تهران موزه عروسک های ملل و فرهنگ است که با نمایش های عروسکی کودکان را با فرهنگ های بومی مناطق مختلف آشنا می کند، اما ندیدم که در حوزه تاریخ کار شود و بیش تر در موزه های کودک به مسائل فرهنگی می پردازند و باید به این مساله توجه بیشتری شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب