رئیس موزه ارتباطات:
موزه ها را باید از سكون و ركود بیرون آورد
رئیس موزه ارتباطات ایران، روابط و تعاملات فرهنگی میان موزه ها را یکی از مهم ترین راه های بررسی شناخت فرهنگ ها دانست و اظهار داشت: باید موزه ها را از سکون و رکود بیرون آورد و غنی و پربار کرد.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، موزه ها عامل و محصول توسعه هستند؛ بنابراین در ارزیابی شاخصهای فرهنگی کمیت و کیفیت موزه ها در رده های نخست جدول قرار دارند؛ در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر تشکیل موزه های تخصصی در حوزه میراث فرهنگی، وزارت خانه ها و دستگاه هایی مانند نفت، ارتباطات، کشاورزی و شهرداری ها هم به عرصه موزه سازی وارد شدند از طرفی خیلی از علاقه مندان هم موزه ها و مجموعه های خصوصی راه اندازی کردند.
با توجه به ظرفیت های متنوع و مختلف داخلی، ایران می تواند در عرصه های بسیاری در دنیا همچون نفت و گاز، معدن، دانش و علوم، و همینطور امور دفاعی در جهان حضور پیدا کند، اما بدون شک در عرصه میراث فرهنگی و هنرهای سنتی و صنایع دستی بازیگر اصلی و بدون رقیب در منطقه و جهان است؛ این شایستگی بجز آثار و مقاله های علمی، از شگفتی و تحسین بازدیدکنندگان خارجی موزه ها وقتی به ایران سفر می کنند و چه زمانی که اشیا تاریخی در ارتباط با فرهنگ و تمدن ایران را در موزه های جهان می بینند، کاملا مشهود است.
همین علاقه و اشتیاق در یک قرن گذشته برای دیدن آثار تمدن ایرانی و حجم آثار تاریخی کشف شده در کاوش ها در کشور نشان داده است که برای حفاظت و نگهداری و همینطور نمایش این آثار، علاوه بر مشارکت سازمان های دولتی برای راه اندازی موزه های اختصاصی و منطقه ای، بخش خصوصی هم می تواند برای سرمایه گذاری و توسعه موزه های مشارکتی و خصوصی وارد عرصه موزه سازی و مجموعه داری شود.
سال ۹۸ را میتوان سال طلایی راه اندازی موزه های خصوصی برشمرد، در این سال ۳۴ موزه خصوصی مجوز گرفتند و فعالیت خویش را آغاز کردند، و با راه اندازی ۶ موزه تحت مدیریت وزارت میراث فرهنگی و ۱۹ موزه متعلق به سایر دستگاههای دولتی، در مجموع ۵۹ موزه در کشور راه اندازی شد که در حوزه موزه سازی و موزه داری در همه سال ها از زمان راه اندازی موزه ها در کشور به حساب می آید، روندی که در سال ۱۳۹۹ به علت فشار اقتصادی و کمبود اعتبارات و انتشار کرونا طرح های راه اندازی موزه ها در هر سه حوزه (دولتی، مشارکتی و خصوصی) با کندی مواجه گردید، اما با همه این شرایط در سال ۹۹ بیشتر از ۴۰ موزه راه اندازی و به بهره برداری رسید.
در حال حاضر هر هفته یک موزه در کشور افتتاح می شود
از مجموع ۷۵۰ موزه ای که در یکصد سال صنعت موزه داری در کشور فعال می باشند، ۲۹۲ موزه تحت مدیریت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و بیشتر از ۲۸۰ موزه زیر پوشش سایر دستگاههای دولتی قرار دارند و ۱۷۱ مجموعه خصوصی تحت عنوان موزه فعال است که به قول علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی «در حال حاضر هر هفته شاهد افتتاح یک موزه هستیم و بخش خصوصی بیشترین سهم را در این تحول داشته است، بگونه ای که ما شاهد رشد ۴۰۰ درصدی در حوزه موزه های خصوصی هستیم و هم اکنون ۱۷۱ موزه خصوصی در کشور فعال است.»
به مناسبت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی ( ۲۷ اردیبهشت) و روز جهانی موزه (۲۸ اردیبهشت ماه) و هفته میراث فرهنگی با حسن عمیدی مدیرکل دفتر ارتباطات شرکت ملی پست و رئیس موزه ارتباطات ایران درباره اهمیت نام گذاری روز جهانی موزه ها، صنعت موزه داری و مشخصات و خصوصیت های موزه ارتباطات ایران و اقداماتی که در سالهای اخیر انجام شده، گفت وگو کردیم.
موزه ارتباطات ایران در آیین اختتامیه سیزدهمین دوره موزه برتر که دو روز پیش برگزار شد، علاوه بر دریافت جایزه اول بخش موزه های دولتی بزرگ با شاخص «تلاش برای بقا» و کسب رتبه دوم در شاخص خلاقیت و نوآوری، در بخش سوم از جانب کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) به علت تلاش در توسعه فعالیت موزه ها در فضای مجازی و کمک به تجهیز آنها شایسته تقدیر گردید.
موزه داری هنر ایجاد وابستگی و دلدادگی فرهنگی میان اشیا و بازدیدکنندگان
حسن عمیدی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره صنعت موزه داری در ایران و جهان اظهار داشت: موزه داری جدا از هنر ایجاد وابستگی و دلدادگی فرهنگی میان اشیا و بازدیدکنندگان، توانایی تبدیل موزه به یک مجتمع آموزشی و پژوهشی مورد استفاده همگان است. آموزش از راه اشیا تنها بیننده را به سمت خود جذب نمی کند، بلکه هدفی والاتر دارد و آن بالاتر بردن سطح آگاهی و دانش بازدیدگنندگان است؛ در سایه همین آگاهی است که غارتگران اموال فرهنگی کمتر موفق خواهند شد آثار ما را به یغما ببرند.
رییس موزه ارتباطات ایران تصریح کرد: باید فرهنگ آموزش موزه ها را گسترش داد و پهنه گسترده ای را برای این کار در نظر گرفت، رسانه های گروهی و وسایل ارتباط جمعی را تشویق به معرفی ارزش تاریخی این آثار کرد و با پخش برنامه های مختلف آموزشی بر آگاهی مردم افزود، حتی با ایجاد امکانات رفاهی و تفریحی در کنار موزه ها همچون تالار سخنرانی، سینما، تئاتر، بوستان، شهربازی و... مردم را به سمت موزه ها کشاند.
عمیدی ارتباط فرهنگی میان موزه ها را یکی از مهم ترین راه های بررسی شناخت فرهنگ ها دانست و اضافه کرد: باید موزه ها را از سکون و رکود بیرون آورد و غنی و پربار کرد. خوب است هر از گاهی آثار موزه های مختلف کشور نزد یکدیگر به امانت گذارده شود و این کار باید آنقدر ادامه یابد که به چرخه تبادلات فرهنگی موزه تبدیل گردد. برای نیل به دیگر اهداف موزه ها میتوان کلاس های آموزشی مرتبط و بر مبنای مبحث و محتوای موزه ها برگزار کرد.
رعایت استانداردهای جهانی لازمه درآمدهای صنعت موزه داری
عمیدی ضمن اشاره به نام گذاری روز جهانی موزه ها اظهار داشت: با تعیین این روز، موزه جایگاه و ارزش خویش را بعنوان نهادی دائمی در بین عموم مردم به دست می آورد. موزه ها وظیفه دارند میراث ملموس و ناملموس جامعه بشری را نگهداری کنند و فضایی را برای اهداف آموزشی و مطالعه بیشتر آماده کنند. نقش موزه در تبادلات فرهنگی، غنی سازی فرهنگ ها، توسعه درک متقابل، همکاری و صلح میان مردم بسیار پر رنگ است و با تعیین روز جهانی موزه، آگاهی مردم در مورد نقش موزه ها در سطح بین المللی بالا می رود.
رییس موزه ارتباطات ایران خاطرنشان کرد: هر سال در روز جهانی موزه ها موضوعی را مشخص می کنند تا مردم و متخصصان به صورت مستقیم از موزه ها دیدن کنند و درباره چالش هایی که موزه برجسته کرده است به بحث و گفت و گو و تبادل نظر بپردازند.
وی بر ضرورت رویکرد علمی و توسعه محور به موزه داری در ایران اظهار داشت: موزه داری در کشورهای اروپایی، صنعتی است با سودهای میلیارد دلاری، اما عدم رعایت استانداردهای جهانی موزه داری در ایران، با وجود آثار و شهر موزه های تاریخی مانند اصفهان سبب شده از درآمد صنعت موزه داری محروم بمانیم.
اولین تمبرهای ایران و جهان در موزه ارتباطات
عمیدی درباره آثار و اشیا موزه ارتباطات اظهار داشت: از گذشته های دور تا امروز تمبر، که با عنایت به وزنش گرانترین شی دنیا به حساب می آید، بخش جدایی ناپذیر فرایند ارسال نامه ها و بسته های پستی بوده است. در سالنی به همین نام در موزه ارتباطات علاوه بر دیدن مجموعه ای از تمبرهای ایرانی و خارجی، نخستین تمبری که در دنیا در سال ۱۸۴۰ به نام پنی سیاه و همینطور نخستین تمبر ایرانی که در زمان ناصرالدین شاه چاپ شد در این موزه به نمایش گذشته شده است.
رییس موزه ارتباطات عنوان کرد: تمبرهای یادبودی که بعد از انقلاب اسلامی (۱۳۵۷) چاپ شدند، در طبقه دوم موزه قرار دارند، در این سالن۷۵۰ تمبر اصلی که بعد از انقلاب تا امروز به چاپ رسیدند در معرض دید علاقه مندان قرار دارند.
عمیدی ضمن اشاره به معماری و ساختمان موزه ارتباطات اظهار داشت: در معماری اسلامی نقطه اوج و زیبایی بنا را شاه نشین می گویند، سالن رادیو با گچ بری های منحصر به فرد آن شاه نشین این بنای ۱۵۰۰ مترمربعی است، در این بخش رادیوهای قدیمی دهه ۳۰ تا ۷۰ میلادی هم به معرض نمایش گذاشته شده اند
رییس موزه ارتباطات به تابلوعکس های قدیمی بر روی دیوار راهروهای موزه اشاره نمود و اظهار داشت: این تصاویر قدیمی شامل یونیفرم های پستچی و دفاتر پستی کشورهای مختلف، پستخانه های سراسر ایران و عکسهای قدیمی ساختمان پست و تلگراف است.
کوچه پست و خاطره های نوستالوژیک
عمیدی افزود: در سالن مخابرات موزه ارتباطات نمونه هایی از دستگاههای مورس قدیمی و اطلاعاتی درباره نحوه کار آنها در زمان قدیم وجود دارد؛ دستگاه مورس یکی از ابزارهای مهم در انتقال پیام در قدیم بوده است. این سیستم را ساموئل مورس آمریکایی با هدف سهولت ارسال پیام های مخابراتی و تلگراف، الفبای مورس را اختراع کرده بود.
رییس موزه ارتباطات، کوچه پست را یکی از جاذبه های مورد توجه بازدیدکنندگان موزه ارتباطات عنوان نمود و اظهار داشت: در این سالن که در طبقه اول واقع شده، ادوات پستی بسیاری مانند باسکول که پیش از ارسال، بسته ها را با آن وزن می کردند و یا ابزارهایی همچون مهر و موم، قفل شکن ها و جعبه های پستی قدیمی را در کنار سایر ابزار آلات پستی قرار دارد که همواره مورد توجه بازدیدکنندگان است و به یاد خاطره های نوستالوژیک قدیم سلفی های خوبی هم می گیرند و در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی منتشر می کنند.
اولین های موزه های پست و ارتباطات
عمیدی درباره برنامه ها و اقدامات در موزه ارتباطات اظهار داشت: با عنایت به اهمیت حفظ هویت تاریخی و نمادهای پستی و تاکید وزیر ارتباطات وفناوری اطلاعات (محمدجواد آذری جهرمی) توسعه اماکن و مراکز فرهنگی پست طی یکسال اخیر در دستور کار قرار گرفته است. ازاین رو نخستین مرکز پست، موزه، مدرسه جهان در بهمن ماه سال قبل در شهر رشت راه اندازی و دومین مرکز هم بزودی در شهرستان دلگان از توابع سیستان و بلوچستان افتتاح می گردد.
رییس موزه ارتباطات عنوان کرد: در همین راستا پست موزه یزد هم در اسفندماه ۹۹ افتتاح و الان مشغول به فعالیت و میزبانی از بازدیدکنندگان است و با همکاری که با مسؤلان استان آذربایجان شرقی، اول خرداد ۱۴۰۰ نخستین خانه موزه تمبر ایران در خانه مجتهدی های تبریز افتتاح می شود.
باید برای حضور روشندلان در موزه ها تدبیر کنیم
عمیدی تصریح کرد: آمار نشان داده است که کشورهایی که دارای موزه های متنوع هستند و بازدیدشان مجانی است کمتر بازدیدکننده دارند به صورتی که از هر ۲۰۰ نفر که به سینما می روند تنها یک نفر از موزه ها بازدید می کند. در انگلستان رسم بر این است که اگر مدرسه و یا هر مرکز آموزشی دیگر، زمانی را به تدریس هنر اختصاص ندهد، موزه ها این کمبود را جبران کنند. عده ای از کارشناسان، تاسیس موزه های ویژه کودکان را که از جذابیت بیشتری برخوردار است، سفارش می کنند.
رییس موزه ارتباطات ایران بر لزوم تدبیر و برنامه ریزی ویژه برای تسهیل حضور روشن دلان (نابینایان) در موزه ها اظهار داشت: موزه ها روزانه بازدیدکنندگان زیادی در سنین مختلف و با فرهنگ های متعدد دارند. اگر با موزه آرایی سنجیده و راهنمایی مناسب ارزش تاریخی و هنری هر شی بر بیننده مشخص شود، یک شی سفالی ساده در ارتباط با هزاره اول قبل از میلاد همانند یک تابلوی نقاشی معاصر، جذاب و پربیننده خواهد شد.
راه اندازی جمعه بازار تمبر و فیلاتلیک ایران در موزه ارتباطات
عمیدی درباره برنامه های اجرایی موزه در زمان انتشار کرونا در چند ماه اخیر، اظهار داشت: بر مبنای اقداماتی که انجام شد و ارزیابی کمیته ملی موزه های ایران ایکوم (ICOM) و به علت نقش موثری که با همکاری و تلاش همکاران در تحقق شعار «موزه ها زنده اند» در دوران انتشار کرونا ایفا گردید، موزه ارتباطات بعنوان موزه شاخص و برتر ارائه شد.
وی اضافه کرد: راه اندازی جمعه بازار تمبر و فیلاتلیک ایران در موزه ارتباطات با همکاری شهرداری منطقه ۱۲ شهر تهران از دیگر اقداماتی بود که سبب شد علاقه مندان به این بخش روزهای جمعه با رعایت شیوه نامه های بهداشتی در فضای سامان دهی شده آن، فعالیت کنندکه از دو هفته پیش به سالن مرکزی موزه منتقل شد.
مدیر موزه ارتباطات ضمن اشاره به محدودیت هایی که در دوران کرونا برای برگزاری رویدادها ابلاغ گردید، عنوان کرد: در دوران انتشار کرونا نمایشگاه کارت پستال و اقلام فیلاتلیک ایران در صد سال گذشته، جشنوراره و نمایشگاه کاریکاتور پست و کرونا، همینطور نمایشگاه سوخته نگاری تصاویر قدیمی پستی از رویدادهایی است که در دوران همه گیری کووید۱۹ به صورت مجازی برگزار کردیم.
امکان ایجاد تورهای بازدید مجازی از موزه ها را فراهم کردیم
عمیدی عنوان کرد: پارسال به علت همه گیری ویروس کرونا در کشور و اهمیت خروج حداقلی مردم از خانه و تعطیلی موزه ها و اماکن تاریخی، موزه ملی ارتباطات در این دوران ابتکار عمل را در دست گرفت و با فراهم کردن مجموعه ای از شرایط، امکان بازدید غیرحضوری علاقه مندان و دوست داران فرهنگ و تاریخ کشور را فراهم آورد.
رییس موزه ارتباطات ایران اظهار داشت: در دوران انتشار کرونا با پشتیبانی کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) با ارائه اینترنت مجانی به سایر موزه ها، علاوه بر این که امکان ایجاد تورهای بازدید مجازی و انتشار آن در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی را فراهم آورد، خود در این حوزه پیشتاز شد.
عمیدی بیان نمود: در روزهای تعطیلات نوروز ۱۳۹۹، ۱۳ موزه ایران تورهای مجازی برگزار کردند، و این اقدام موثری که به کمک موزه ملی ارتباطات صورت گرفت، الگویی شد تا سایر موزه ها در صفحات اختصاصی خود در بستر شبکه های اجتماعی، برای ایجاد تورهای مجازی اقدام نمایند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، موزه ارتباطات که در خیابان امام خمینی(ره)، همجوار با سردرباغ ملی واقع است، از دوازده بخش «تلگراف و تلفن، مخابرات، رادیو، تمبر، اسناد، هدایا، کوچه پست، لیمینت تمبر، وزیران ارتباطات، شهدای مخابرات، ورودی غربی و چاپار» تشکیل شده است.
این موزه که در بهمن ماه ۱۳۶۹ به نام موزه پست شروع به کار کرده است، حالا بعنوان موزه ارتباطات سی ساله شد؛ این موزه در یکی از قدیمی ترین عمارت های دولتی تأسیس شده که از دو طبقه در قسمت های غربی و شرقی و ۳ طبقه در قسمت مرکزی بنا متشکل از سالن ها و غرفه های مختلف تشکیل شده است.
در ۲۰ اسفند ماه ۱۳۷۴ شمسی با موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور، موزه پست به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و در ۱۲ مرداد ماه ۱۳۷۸ شمسی، به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد.
ساخت این بنای قدیمی در سال ۱۳۰۷ شمسی، در زمان وزیران قدیم پست، صوراسرافیل و نظام الدین حکمت، با صرف هزینه۵۳۶ هزار تومان و با مساحت حدود ۱۵هزار مترمربع در خیابان سپه (امام خمینی (ره) کنونی) آغاز شد؛ این بنای آجری را که نیکلای مارکف گرجستانی طراحی کرد در سال ۱۳۱۳ به بهره برداری رسید.
این عمارت در زمینی به ابعاد۵۰ * ۱۶۷ متر یعنی ۸هزار و ۳۵۰مترمربع زمین ساخته شده است و حدود ۱۸ هزارمترمربع بنا دارد و الان ابعاد موزه فعلی که یک سوم کل بنا است ۴۲*۵۳ و حدود ۶هزارمترمربع وسعت دارد، قسمتی از این ساختمان، در کنار سردر باغ ملی، که قبلاً اداره گمرکات پست بوده، به موزه اختصاص داده شده است.
معماری بنا سبک ملی رضاخانی و التقاطی است؛ استفاده از سبک هخامنشی ستون نماها با سرستون دو کله گاوی و سبک اسلامی صفوی طاق نماها با قوس های شاه عباسی به شیوه نو با در نظر گرفتن اسلوب کاروان سراهای چهار ایوانی و نیاز روز از مشخصه های التقاطی بودن سبک بناست؛ این بنا آجری است اما از سنگ در ستون و سرستون نماها، پایه و پلکان و از اره بنا و کمربندهای تزئینی دور بنا استفاده شده است.
موزه ارتباطات در قلب تهران قدیم و در مجموعه تاریخی باغ ملی قرار دارد، ورودی این موزه در میدان مشق واقع شده است، با گذر از سردر باغ ملی ورودی موزه در سمت راست قرار دارد، که البته حیاط مجموعه توجه هر بیننده ایی را به خود جلب می کند؛ این حیاط در گذشته محل ارسال بار و مرسولات پستی بوده و بنابراین مجموعه ای از مجسمه ها، ادوات و ابزارهای پستی دوره های مختلف را در آن قرار داده اند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب